مبانی نظری صدور ایجابی در فلسفه سینوی

نظریه صدور یکی از راه حل های ارائه شده در فلسفه اسلامی برای تحلیل رابطه علیت است که ریشه در فلسفه نو افلاطونی دارد. در سخنان ابن سینا اثبات صدور به صورت منقح بیان نشده و گاهی مبتنی بر «ضرورت عدم تخلف معلول از علت تامه»، و گاهی مبتنی بر «وجوب علی» است. نوشتار حاضر توضیح می دهد که ابن سینا، نظریه صدور را تنها بر اساس الگوی جدید «وجوب علی» اثبات نموده است. استدلال ابن سینا ناظر به تحلیل رابطه وجودی علت و معلول است که منجر به تولید مفهوم «امکان ذاتی» برای معلول می گردد و بر این اساس، متعلق ایجاد را تنها به ممکن بالذات اختصاص می دهد. از این رو، ممکن بالذات ایجاد نمی شود مگر آنکه از سوی علتی که متصف به وجوب ذاتی است، وجوب بالغیر یافته و از حالت امکان خارج گردد. بنابراین، پیوند ایجاب و ایجاد، تنها عامل تحقق ممکن بالذات خواهد بود.