آینده پژوهی در روش دلفی

آینده پژوهی دانشی فرا تمدنی و فرا رشته ای است که کشف آینده های محتمل و تلاش به منظور ساخت آینده های مطلوب را سر لوحه اهداف خود قرار داده است. این دانش می کوشد آینده های مرجح و مبتنی بر امیال و آرزوهای انسآن ها را خلاقانه تصور و ما را در راستای ساخت آینده مطلوب مان هدایت کند. به همین دلیل امروزه آینده پژوهی بسیار مورد توجه جوامع مختلف قرار گرفته است به نحوی که از این رشته دانشگاهی تحت عنوان علم و هنر ساخت آینده یاد می شود. کشورهای مختلف جهان سعی دارند ابتدا به کسب و فراگیری این دانش به عنوان ابزاری کارآمد و راهبردی بپردازند و سپس به بازآفرینی آن هم سو و متناسب با ارزش ها، فرهنگ ها و هنجارهای اجتماعی خود همت بگمارند. دولت ها می کوشند تا با استعانت از آینده پژوهی به تسخیر پیش دستانه آینده فائق آیند تا در تعامل با دنیای ناشناخته و وهم انگیز آینده؛ تنها عنصری بی تفاوت، تسلیم و نظاره گر نباشند. آنها می خواهند درراستای ساخت آینده مطلوب و مورد وفاق خود، فعالانه گام بردارند. با این رویکرد هوشمندانه بشر نه تنها در مواجهه با آینده و دریای ژرف تغییرات غافلگیر نخواهند شد، بلکه با آگاهی و شناخت کامل آینده و با نگاهی خوش بینانه به استقبال آن می رود. با این تصور و بینش است که افراد در جوامع و در تعامل با فرایند جهانی شدن به عنصری کنشگر و تصمیم گیرنده مبدل خواهند شد. هدف این مقاله، اشاره به اصول و مبانی آینده پژوهی و آموزه های آن و به طور خاص به روش دلفی به عنوان روشی کیفی و مطرح در حوزه آینده پژوهی است. روش دلفی گرچه از سایر علوم به آینده پژوهی ورود یافته ولی به مرور، در حوزه آینده پژوهی بازآفرینی شده و به عنوان روشی پرکاربرد و سرآمد معرفی شده است که به خوبی قادر خواهد بود از دانش ضمنی خبرگان حوزه های مختلف در راستای اهداف آینده پژوهی استفاده کند. با این ویژگی است که روش دلفی در آینده پژوهی کاملا متمایز از سایر علوم است. در این مقاله از روش اسنادی استفاده شد تا ضمن پرداختن به چیستی آینده پژوهی به این پرسش بپردازد که برای روش دلفی چه مزایا و معایبی را می توان برشمرد؟