ایران و دو جنبش در نیم قرن

کتاب ایران و دو جنبش در نیم قرن (مشروطه و نفت)، نوشته آقای سهراب صلاحی استادیار گروه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه جامع امام حسین (ع) به عوامل ساختار حکومتی، اوضاع سیاسی، وضعیت اجتماعی و وضعیت اقتصادی حاکم بر ایران در اواخر قاجار و استقرار و حکمرانی عصر پهلوی پرداخته و ناآرامی ها و جنبش های برخاسته از این شرایط را تبیین و مورد کندوکاو قرار می دهد. به نوشته نویسنده، ایران در میان کشورهای دیگر جهان، تنها کشوری است که در کمتر از سه ربع قرن، یعنی هفتادوپنج سال (1979 1906) شاهد دو جنبش و یک انقلاب بزرگ بوده است. او جنبش مشروطه را در سال 1906 حرکتی اصلاحی و ضداستبدادی می داند که برای تجدید قوای فرسوده شده سلاطین قاجار شکل گرفته است. جنبش ملی شدن صنعت نفت در سال 1329 هجری شمسی را نیز یک حرکت اصلاحی اما ضداستعماری و برای قطع سلطه انگلیس بر منابع و ذخایر نفت ایران دانسته و انقلاب اسلامی سال 1357 را انقلابی واقعی و ساقط کننده نظم سیاسی موجود و استقرار یک نظم جدید مبتنی بر آموزه های اسلامی به شمار می آورد.
هریک از دو جنبش را می توان نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران و زمینه ساز انقلاب اسلامی که سال ها بعد به وقوع پیوست دانست. آن طور که پیداست و شواهد نشان می دهد، کتاب برآمده از یک پژوهش است که سوالات اصلی آن عبارت اند از: وقایع و جریان های بسترساز پیدایش دو جنبش مشروطه و نفت چه بوده و تاثیر آن ها بر انقلاب اسلامی چه هست؟ چرا و به چه دلیل پس از پیروزی های به دست آمده از این دو جنبش راه سقوط را پیمودند؟ از این سوالات اصلی چند سوال فرعی حاصل می شود. روش پژوهش کتابخانه ای و با کمک گرفتن از روش فیش برداری اطلاعات از منابع دست اول و دوم بوده است.