مسئولیت شرکت مادر در قبال شرکت تابعه (مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه، بلژیک و ایران)

گروه شرکت ها که پدیده جدید جهان تجارت هستند، به ویژه در سال های اخیر به دلیل مزایای متعددی که به همراه داشته اند، مورد استقبال فراوان قرار گرفته اند. ارتباط بین شرکت های واقع در گروه، گاهی به ایجاد رابطه تبعیت و وابستگی میان دو شرکت می انجامد که از یکی به عنوان شرکت مادر و از دیگری با عنوان شرکت تابعه یا فرعی یاد می شود. به دلیل استقلال شخصیت حقوقی هریک از شرکت های واقع در این گروه، اصل بر آن است که هریک از این شرکت ها پاسخگوی اقدامات خود بوده، در قبال اقدامات شرکت دیگر مسئولیتی ندارد. با درنظر گرفتن این قاعده، چنانچه از اقدام زیان بار شرکت تابعه خسارتی به دیگری وارد شود، آیا می توان شرکت مادر را مسئول قلمداد نمود؟ نظام های حقوقی فرانسه و بلژیک با استفاده از مبانی متعدد، به ویژه مسئولیت مدنی ناشی از فعل غیر، این مسئولیت را برای شرکت مادر قابل تحقق می دانند. اما در نظام حقوقی ایران به دلیل نبود قوانین و مقررات صریح و اصل تفکیک شخصیت حقوقی شرکت ها، پذیرش این مسئولیت به راحتی نظام های حقوقی غربی نیست، ولی با توسل به برخی قواعد و البته با تحقق شرایطی خاص، می توان شرکت مادر را پاسخگوی اقدامات زیان بار شرکت تابعه قلمداد نمود.