تاثیر عامل های بیولوژیک باکتریایی بر کنترل بیماری سوختگی معمولی ناشی از Xanthomonas axonpodis pv. phaseoli در لوبیا

بیماری سوختگی معمولی لوبیا با عامل (Xanthomonas axonopodis pv.phaseoli (Xap)) هر ساله در مناطق غرب کشور آسیب و زیان شدیدی به این گیاه و محصول آن وارد می سازد. این بیماری در مناطق با آب و هوای گرم بسیار شایع است و باعث کاهش 80 درصدی محصول در مناطقی با این آب و هوا می شود. از راه های مهم و سالم برای کنترل بیماری های گیاهی استفاده از عامل های زیستی (بیولوژیک) باکتریایی مانند (Pseudomonas fluorescens) و (Bacillus subtilis) می باشد. هدف از این پژوهش بررسی این دو عامل زیستی علیه بیماری سوختگی معمولی لوبیا است.
بدین منظور درآغاز اثر بازدارندگی از رشد این عامل های زیستی باکتریای روی باکتری (Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli) در محیط آزمایشگاه روی محیط کشت Nutrient agar (NA) به مدت 24 ساعت بررسی شد. سپس تاثیر این عامل های زیستی در شرایط گلخانه تحت تیمارهای (P. fluorescens) و (B. subtilis) و ترکیب این دو عامل روی گیاه لوبیا آلوده به بیمارگر (Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli) در قالب طرح کاملا تصادفی و در چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت. پس از حدود سه هفته، شاخص هایی مانند وزن تر ریشه و ساقه، وزن خشک ریشه و ساقه، ارتفاع اندام های هوایی و زمینی گیاه، میزان مقاومت گیاهی و درصد نشانه ها (برابر دو نظام کددهی ICTA و روش وبستر و همکاران، برای بررسی توان کنترل کنندگی عامل های زیستی اندازه گیری شد.
نتایج و بحث: نتایج نشان داد که این عامل های زیستی با تشکیل هاله ای بازدارنده در محیط کشت از رشد باکتری (Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli) جلوگیری کردند. قطر این هاله بازدارنده برای باکتری های P. fluorescens و B. subtilis به ترتیب 75/32 و 75/20 میلی متر متغیر بود. این هاله بازدارنده نشان داد؛ عامل های زیستی (P. fluorescens) و (B. subtilis) در محیط کشت به ترتیب 20 و 30 درصد رشد باکتری (Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli) را کاهش داداند. شدت نشانه های بیماری (Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli) روی لوبیا در شرایط گلخانه به طور متوسط بیش از 63 درصد بود که تیمارهای بیولوژیک باعث کاهش این نشانه ها و افزایش مقاومت گیاهی شدند. در این آزمایش، تیمار ترکیبی دو عامل زیستی (P. fluorescens+B. subtilis) بیشترین تاثیر را روی کنترل بیماری داشت و نشانه های بیماری سوختگی معمولی لوبیا را تا 51 درصد نسبت به شاهد آلوده کاهش داد. که گیاه لوبیا را از لحاظ میزان آلودگی همانند رقم نیمه مقاوم نشان داد. همچنین تیمارهای (P. fluorescens) و (B. subtilis) به ترتیب 74/21 و 22/15 درصد نشانه های بیماری را کاهش دادند. این تغییرات به وجود آمده تحت تاثیر این عامل های زیستی روی وزن و ارتفاع گیاه آلوده به باکتری (Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli) تاثیر معنی داری در سطح یک درصد آماری ایجاد کرد. مشخص شده است. مشخص شد این عامل های زیستی با تولید آنتی بیوتیک (پادزی) و دیگر متابولیت ثانویه (Raijmakers and Mazzola، 2012)، تاثیر مستقیم بر رشد گیاه، تولید اکسین و سیتوکنین گیاه، تحریک سامانه مقاومت گیاهی (Nejad et al.، 2000; Kilian et al.، 2000) می تواند از رشد باکتری های بیماری زای گیاهی همانند (Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli) جلوگیری کند.
عامل های زیستی (P. fleoroscence) و (B. subtillis) تاثیر زیادی در جلوگیری از رشد باکتری (Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli) دارد و می توان از این عامل ها و مواد تولیدی آن ها برای کنترل بیماری سوختگی معمولی لوبیا بهره جست.