برآورد رابطه وابستگی فرکانسی ضریب کیفیت امواج فشارشی در جزیره قشم

علم زلزله شناسی به کمک مطالعه نگاشت های ثبت شده حاصل از امواج زمین لرزه، نقش مهمی در شناسایی وضعیت و ترکیبات داخل زمین که امواج لرزه ای از داخل آن عبور می کنند، ایفا می کند. انرژی امواج لرزه ای در هنگام عبور از زمین با افزایش مسافت بین چشمه و گیرنده کاهش می یابد. کاهندگی امواج لرزه ای در لیتوسفر به عنوان یکی از ویژگی های مهم جهت مطالعه ساختار داخل زمین و یکی از راه های شناسایی ویژگی های لرزه خیزی و ارتباط آن با تکتونیک در یک منطقه شناخته می شود. تعیین ضریب کیفیت در درون زمین با مطالعه کاهندگی امواج لرزه ای امکان پذیر است. می توان کاهندگی لرزه ای را به صورت افت دامنه امواج لرزه ای نسبت به زمان و فاصله توصیف کرد. به طور کلی دامنه موج لرزه ای با افزایش فاصله درون زمین کاهش می یابد. به جز مواردی که تداخل امواج رخ می دهد، دامنه نسبت به فاصله به طور نمایی کاهش می یابد و مقدار افت آن متناسب با Qp-1 است که مشخصه مکانی موج P است. گستره مورد مطالعه، جزیره قشم با طول متوسط 132 کیلومتر و عرض متوسط 4/11 کیلومتر است که در بخش خاوری رشته کوه زاگرس قرار گرفته است. زمین‏لرزه قشم با بزرگای 0/6 = mb در ششم آذرماه 1384 در ساعت 10:22:19 (UTC) در مختصات جغرافیایی 83/26 درجه عرض شمالی و 82/55 درجه طول شرقی توسط 17 ایستگاه شبکه ملی لرزه نگاری پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله به ثبت رسید. در این مطالعه جهت برآورد رابطه وابستگی فرکانسی ضریب کیفیت امواج P به روش نرمالایز کدا، از 661 پس‏لرزه به دقت تعیین محل شده، استفاده شده است. در این روش ضریب کیفیت امواج طولی در 9 بازه فرکانسی، 5/1- 5/2- 5/3-5 – 7 – 10 – 14 – 19 -24 هرتز در منطقه قشم تعیین شدند. رابطه وابستگی فرکانسی به دست آمده برای امواج طولی در منطقه مورد مطالعه به صورت است. به این ترتیب کاهندگی منطقه قشم به نسبت بسیار زیاد است که می تواند دلالت بر این داشته باشد که مواد تشکیل‏دهنده پوسته زمین بخش زیادی از انرژی امواج تراکمی را مستهلک می کنند. این کاهندگی زیاد، با توجه به مقادیر گزارش شده برای سایر نقاط ایران و جهان، بازتابی از حضور یک لایه رسوبات نسبتا نرم هم چون گنبدهای نمکی است؛ همچنین می تواند به دلیل داده های استفاده شده پس لرزه های زمین لرزه 6 آذرماه باشد که منطقه دچار خردشدگی و بالتبع افزایش ناهمگنی شده است. مقدار ضریب کیفیت در بسامد مرجع 0/1 هرتز کمتر از 200 است. بنابراین می توان نتیجه گرفت این منطقه از لحاظ لرزه خیزی و زمین ساختی فعال است. نتایج با خصوصیات زمین شناسی و ساختار رسوبی منطقه مطابقت دارد؛ در این بخش از زاگرس تجمع گنبدهای نمکی به وفور یافت می شود.