کارکردهای عقل در استنباط از آیات و روایات عرفانی و اخلاقی

عرفان و اخلاق، از نیازهای اساسی انسان در همه روزگاران بوده و هست و در این میان، ارمغان معنوی رسولان الهی که از آن با عنوان «عرفان و اخلاق ماثور» یاد می شود، بهترین و سالم ترین پاسخ به این نیاز است. قرآن و حدیث معصومان، آکنده از آموزه های عرفانی و اخلاقی است که نیازمند استفاده از روش های صحیح اجتهادی در استخراج این آموزه ها ازجمله دلیل عقل به عنوان یکی از ادله چهارگانه اجتهاد هستند که متاسفانه این روش ها کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی به تبیین دستاوردهای آیت الله سعادت پرور در سرالاسراء و تفسیر مبانی اجتهادی ایشان در کارکرد عقل پرداخته است و به چند کارکرد در این حوزه دست یافته است: کارکرد عقل در ارزیابی و اعتبارسنجی اسناد روایات عرفانی و اخلاقی، کارکرد عقل در حل اختلاف روایات عرفانی و اخلاقی، کارکرد عقل در تفسیر روایات عرفانی و اخلاقی مشکل و کارکرد عقل مستقل در صدور احکام اخلاقی. همچنین مسئله کارکرد عقل در مباحث عرفانی و نفی قدرت عقل در معرفت الهی در برخی روایات نیز ارزیابی شده که این آموزه ها ناظر به اهمیت ابزار اساسی معرفت الهی یعنی شهود قلبی معرفی شده است.