پژوهشی بر نقش مایه های آلات موسیقی در تمدن های ایلام و میان رودان

بر اساس یافته های باستان شناختی،‏ استفاده از موسیقی و ساخت آلات مربوط به موسیقی به دوره پارینه سنگی می رسد و در دوره های مختلف بعدی،‏ نقش مایه ابزار و صحنه های مربوط به موسیقی روی دست ساخته های متعددی چون نقش برجسته ها،‏ مهرها،‏ ظروف مختلف و همچنین دیگر آثار فرهنگی،‏ شناسایی شده و تداوم داشته است. از جمله تمدن هایی که دارای آثار و شواهد مربوط به موسیقی بوده اند،‏ می توان به تمدن های میان رودان و ایلام اشاره کرد. در این پژوهش تلاش می شود تا با رویکردی توصیفی- تحلیلی،‏ با استناد به مطالعات کتابخانه ای و داده های باستان شناختی و بازدید میدانی از آثار موزه ملی ایران،‏ به تطبیق جایگاه موسیقی و نقش مایه های وابسته به آن در آثار بر جای مانده از تمدن های ایلام و میان رودان پرداخته شود. سوال اصلی پژوهش این است که تاثیر و تاثر آثار موسیقی تمدن های ایلام و میان رودان،‏ بر اساس یافته های باستان شناختی چگونه قابل تبیین است؟ نتایج پژوهش نشان می دهد،‏ موسیقی ایلام به طور رسمی در دوره ایلام قدیم،‏ همانند میان رودان (بیشتر در دوره سومر) در راستای امور مذهبی شکل گرفته است؛ اما قبل از آن،‏ به خصوص،‏ در دوره ی آغاز ایلامی در زندگی روزمره کاربرد داشته است و به نوعی می توان اذعان داشت که تاثیر مذهب در موسیقی جوامع ایلام و میان رودان مشابه هم بوده و از سازهایی که از میان رودان به ایلام وارد شده است می توان به ساز چنگ و لیر و از تاثیرات موسیقی و ساز ایلام بر میان رودان می توان به ساز زهی اشاره کرد؛ از موسیقی ایلام اسناد مکتوب باقی نمانده است اما در تمدن میان رودان اسنادی از نگارش موسیقی یا همان نت نویسی کشف شده است.