بحثی درباره کاربری معبد آناهیتای بیشاپور

نویسنده:
چکیده:
شهر بیشاپور یکی از نخستین شهرهای دوره ساسانی است که توسط شاپور یکم ساخته است. در بخش سازه-های سلطنتی که در شمال شرقی شهر قرار دارد،‏ بناهای مشهوری همانند معبد آناهیتا،‏ تالار پذیرایی شاپور،‏ ایوان های موزاییک وجود دارد. معبد آناهیتا سازه ای است با نقشه مربع و تماما با سنگ بادبر ساخته شده است. معبد دارای عناصری هست که نشان دهنده جریان آب از بیرون بنا به فضای استخرگونه درون اثر است. از سویی برخی پژوهشگران معتقدند اتاق مرکزی یا فضای درونی مسقف بوده و برخی فاقد سقف معرفی و توصیف کرده اند.
روش پژوهش توصیفی-تحلیلی-تطبیقی است. بر پایه این پژوهش نام دو آتشکده به نام های شبرخشین و گمبذگاوسر که مولفین صدر اسلام از آن یاد کرده اند،‏ در واقع نام دو ساختمان بزرگ شهر بیشاپور به ترتیب ساختمان B (تالارپذیرایی شاپور) و ساختمان A (معبد آناهیتا)است. نتیجه گرفته شده که در اوایل دوره ساسانی دو عنصر آب و آتش در کنار هم (همانند سرخ کتل) و یا در ساختمان های همجوار هم (همانند ساختمان A وB بیشاپور و غیره) نیایش می شده است.
افزون بر این عنصر کریدور (دالان طواف) که حول تالار یا صحن مرکزی معبد قرار می گیرد،‏ صرفا به عنوان یک عامل تفکیک مکان مقدس از مکان ناپاک نیست،‏ بلکه ممکن است کریدور تاکیدی بر خصوصی بودن بنا داشته و عامل تفکیک بناهای خصوصی از بناهای عمومی بوده است. متعاقب آن با رواج ساخت چهارتاقی ها از سده چهارم میلادی به بعد کریدور کارکرد مذهبی اش را از دست می دهد و بیشتر به یک عنصر تشریفاتی تبدیل می شود.
درباره کاربری معبد آناهیتا می توان گفت که این بنا تنها در ایام خاصی از سال جریان آب در مجاری آن برقرار بوده است. این مراسم به دو عنصر آب و آتش و همچنین جشن های مرتبط با آن ها بستگی داشته است. با توجه به قرابت الهه ی تیر با آناهیتا و برخی مدارک دیگر می توان گفت یکی از جشن های باشکوهی که هرساله انجام می شده،‏ جشن تیرگان بوده است.
زبان:
فارسی
در صفحه:
67
لینک کوتاه:
magiran.com/p1736168 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!