تحلیل وجود شناختی فرآیند صدور فعل از منظر ابن سینا و صدرالمتالهین

«شناخت فرآیند صدور فعل» از منظر هر یک از فیلسوفان مسلمان، یکی از ارکان کشف دیدگاه وی در حیطه مباحث فلسفه عمل است. فرآیند صدور فعل نزد متکلمان و فیلسوفان سینوی، در چند مرحله خاص تبیین می گردد. فرآیندی که صدرالمتالهین در مقامی از آن تبعیت کرده و در مواضعی دیگر، دیدگاه متفاوتی را اتخاذ و ارائه می نماید. مساله اساسی این جستار، کشف مواضع حقیقی اختلاف و اتفاق ابن سینا و صدرالمتالهین در تحلیل وجودشناختی فرآیند صدور فعل است. ره آورد به دست آمده نشان گر آن است که اگرچه صدرالمتالهین در تحلیل مفهوم شناختی مبادی صدور فعل با ابن سینا همراهی کرده و چند مرحله متباین اما مترتب برهم را ترسیم می نماید، اما در تحلیل وجودشناختی، اتحاد وجودی مبادی صدور فعل را مطرح نموده و با نگاه تشکیکی به قوای نفس که برخواسته از مبانی هستی شناختی حکمت متعالیه است، مراتب صدور فعل را نیز درضمن مراحلی تشکیکی تبیین می نماید. بر اساس دیدگاه وی، تمام معانی نفسانی متقدم بر فعل (مبادی صدور فعل)، معانی ای در هم تنیده بوده و هر معنا از حیث وجودی، عین معنا و مبدا دیگر است.