مفهوم «سیر نغمگی» در موسیقی دستگاهی ایران (مطالعه موردی: درآمد آواز بیات اصفهان)
«سیر نغمگی» یک مد همانند نقش های است که مختصات کلی گردش ملودی را در آن مد ترسیم میکند. مسیر این گردش، در زمینه بستر نغمگی هر مد، با نغماتی که نقش اساسی در تعیین هویت آن مد دارند نشانه گذاری میشود. این نغمات در موسیقی دستگاهی ایران عبارت اند از: نغمه های شاهد؛ ایست؛ خاتمه؛ و متغیر. سیر نغمگی جهت حرکت ملودی در بین این نغمات نیز جزئیاتی از چگونگی این حرکت را در اختیار میگذارد. سیر یک مد در موسیقی دستگاهی ایران همواره در لایه های زیرین ملودی مستتر بوده و هیچگاه نمودی مستقل نداشته است. هدف مولفان در این مطالعه بیرون کشیدن سیر، که ذاتا ماهیتی مجردتر از ملودی دارد، از دل قالب متعین ملودی و نمایش آن است. بدین منظور، نمونه هایی از اجراهای معتبر مد درآمد آواز بیات اصفهان، به منزله مورد پژوهشی در نوع ردیفی و اجرای آزاد دستگاهی، انتخاب شد. پس از بررسی تحلیلی - تطبیقی هر نمونه، سیر ملودی آن به صورت نموداری ترسیم شد؛ مقایسه این نمودارها وجوه اشتراک بنیادی آن ها را آشکار میکند. مجموعه این اشتراکات، که میتوان گفت نمایشگر مسیری است که ملودی برای تبیین مد درآمد آواز بیات اصفهان در هر اجرای دستگاهی طی میکند، با نام نمودار سیر این مد پیشنهاد شده است.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.