تحلیل تداوم روزهای توفانی شهر زاهدان با استفاده از مدل زنجیره مارکف

هدف از نگارش این مقاله، بررسی تداوم روزهای توفانی شهر زاهدان بر پایه زنجیره مارکف است. به منظور شناسایی روزهای توفانی، داده های روزانه دید افقی و سرعت باد ایستگاه هواشناسی زاهدان در دوره آماری (1390 - 1362) فراهم شد. سپس روزهایی که سرعت باد از آستانه 15 متر در ثانیه فراتر رفته و همچنین میدان دید به کمتر از 1000 متر کاهش یافته بود به عنوان روز توفانی استخراج شدند. بر پایه مدل مارکف، ماتریس های فراوانی روزهای توفانی دیدبانی شده و ماتریس های احتمال انتقال ماهانه، فصلی و سالانه حساب شد. سپس وابستگی روزهای توفانی و غیر توفانی به یکدیگر، به همراه ایستایی و همگنی آن ها آزمون شد و فراوانی روزهای توفانی مورد انتظار، طول دوره روزهای توفانی و غیر توفانی و توالی دوره های توفانی (n) روزه محاسبه شد. داده های دیده بانی شده نشان داد که سال 1386 خورشیدی با 78 روز توفانی و دو سال 1379 و 1372 با 4 روز توفانی، به ترتیب بیشترین و کمترین روزهای توفانی دوره آماری را داشتند. در بررسی فصلی فراوانی روزهای توفانی مشخص شد که بیشینه روزهای توفانی در زمستان (306 روز) و کمینه آن در پاییز (57 روز) رخ داده است. اسفند نیز با 123 روز توفانی و آبان با 8 روز به ترتیب بیشترین و کمترین روزهای توفانی را داشتند. بررسی دوره های توفانی یک تا هفت روزه نشان داد که بیشینه تداوم دوره های توفانی در اواخر زمستان و اوایل بهار و کمینه آن در اواسط پاییز رخ می دهد. بیشینه سرعت باد در زاهدان در سال 1381 با 40 متر بر ثانیه در فصل بهار رسیده است.
میانگین روزهای توفانی 4/24 و با انحراف معیار 3/19 برآورد شده است.