زمین شیمی دگرسانی آرژیلیک: مطالعه موردی از منطقه جیزوان، پهنه طارم- هشتجین

نفوذ توده های آذرین کوارتزمونزودیوریتی به سن الیگوسن به درون لیتیک کریستال توف ها و تراکی بازالت های ائوسن در منطقه جیزوان (پهنه طارم- هشتجین) سبب رخداد پهنه دگرسانی آرژیلیک گسترده ای شده است. مطالعات کانی شناختی نشان می دهند که این پهنه دگرسانی دارای کانی های کائولینیت، کوارتز، اسمکتیت، پیروفیلیت، مسکوویت- ایلیت، آلونیت، روتیل، کلسیت، فلدسپار، کلریت، هماتیت و گوتیت است. کانه های درونزاد درون رگه ها و رگچه های سیلیسی-کربناته پهنه دگرسانی آرژیلیک شامل کالکوپیریت، گالن و پیریت هستند که توسط گوتیت، مالاکیت و آزوریت با منشا برونزاد همراهی می شوند. محاسبات تغییرات جرم عناصر با فرض Al به عنوان عنصر شاخص کم تحرک نشان می دهند که عناصری مانند Ti، P، Th، Nb، Ta، Y و Zr در طی آرژیلیکی شدن لیتیک کریستال توف ها دچار شستشو شده اند. این رفتار غیرعادی در ارتباط با pH پایین سیال های دگرسان کننده، نسبت بالای آب به سنگ، فراوانی یون های کمپلکس کننده و سامانه زهکشی مناسب است. الگوی توزیع REEهای بهنجار شده با کندریت نشان دهنده تفریق و غنی شدگی LREEs نسبت به HREEs و رخداد بی هنجاری های منفی Eu و Ce در طی آرژیلیکی شدن لیتیک کریستال توف ها هستند. بررسی های زمین شیمیایی آشکار می کنند که رخداد بی هنجاری منفی Ce (49/0-92/0) در ارتباط با تخریب زیرکن توسط سیال های اکسیدان- اسیدی است. بی هنجاری منفی Eu (23/0- 73/0) وکاهش جرم عناصری مانند Si، Fe، K، Rb، Cs، Sr و Ba در طی گسترش پهنه دگرسانی آرژیلیک، تخریب کانی های پلاژیوکلاز و هورنبلاند توسط سیال های گرمابی به شدت اسیدی و فوگاسیته بالای اکسیژن محیط را نشان می دهد. ضرایب همبستگی میان عناصر نشان از نقش کنترل کننده اکسیدهای منگنز در توزیع و تمرکز REEs، Pb، Zn و Cu دارند. شواهد کانی شناختی و زمین شیمیایی مانند حضور پیروفیلیت، آلونیت و روتیل، غنی شدگی LREEs نسبت به HREEs، مقادیر La+Ce+Y پایین، بی هنجاری منفی Ce و همبستگی های مثبت قوی میان (LREEs/HREEs)N-LOI و -P (La/Lu)Nپیشنهاد می کنند که گسترش و تکامل پهنه دگرسانی آرژیلیک در منطقه جیزوان به فرایندهای درونزاد وابسته است.