مدل دولومیتی شدن سازند سلطانیه در جنوب باختر زنجان

در این پژوهش، به منظور تعیین مدل دولومیتی شدن سازند سلطانیه، از یک رخنمون مناسب در 35 کیلومتری جنوب باختر شهر زنجان استفاده شده است. سازند سلطانیه در برش مورد مطالعه، 985 متر ستبرا دارد که به طور همشیب و مشخص روی شیل ها و ماسه سنگ های سازند بایندر قرار گرفته است و در بالا نیز توسط شیل ها و ماسه سنگ های سرخ رنگ سازند باروت پوشیده شده است. توزیع و گسترش دولومیت های سازند سلطانیه، موازی با رده بندی و لایه های رسوبی و دارای گسترش جانبی قابل ملاحظه ای است. درون لایه های دولومیتی آثار جلبک های سبز- آبی (استروماتولیت ها) و همچنین گرهک و نوارهای چرت به فراوانی شناسایی شده است. بر پایه شواهد صحرایی، سنگ نگاری و ژئوشیمیایی (XRD و ICP-OES)، چهار نوع دولومیت، در سازند سلطانیه تشخیص داده شده است، که عبارتند از دولومیت های ریزبلور یا دولومیکرایت، دولومیت های متوسط بلور متراکم و نیمه شکل دار، دولومیت های درشت بلور نیمه شکل دار تا بی شکل و در پایان سیمان دولومیتی پر کننده حفرات سنگ. در این دولومیت ها، شواهدی از وجود بلورهای دولومیت زین اسبی یا سدل دیده نشده است. نتایج این پژوهش بیانگر تشکیل این دولومیت ها در یک محیط دیاژنزی دفنی کم ژرفا تا به نسبت ژرف توسط سیال های دریایی با شوری متوسط (میانگین سدیم 325 پی پی ام)، در اثر تراوش آب دریای تبخیر شده به درون سکوی کربناته سازند سلطانیه در منطقه مورد مطالعه است. مقادیر پایین استرانسیم (میانگین 47 پی پی ام) و به نسبت بالاتر آهن (میانگین 3088 پی پی ام) و منگنز (میانگین 453 پی پی ام) در دولومیت های درشت بلورتر، احتمالا بیانگر افزایش اندازه بلورهای دولومیت و تبلور دوباره بلورهای دولومیت در طی تدفین است. مقادیر ناچیز باریم (میانگین 12 پی پی ام) و نبود دولومیت های زین اسبی درون توالی دولومیتی سازند سلطانیه نیز احتمالا بیانگر دخالت نداشتن محلول ها و سیال های گرمابی در طی فرایند دولومیتی شدن کربنات های سازند سلطانیه در منطقه مورد مطالعه است.