کارکرد های گفتمانی تغییر ترتیب موضوع های اصلی جمله در زبان فارسی

زبان فارسی دارای یک ترتیب سازه ای غالب است. اما جملاتی نیز وجود دارند که ترتیب سازه هایشان با ترتیب متعارف همخوانی ندارد و نشاندار هستند. تحقیقات نشان می دهد که ترتیب نشاندار تحت تاثیر عوامل نحوی، معنایی و کاربردشناختی پدید می آید. وقوع و توزیع صورت های مختلف بیانگر این نکته است که صورت هایی که ترتیب سازه ای نشاندار دارند، با اهداف مختلف گفتمانی و کاربردشناختی بکار گرفته می شوند. در این مقاله با اتکاء به داده های زبان فارسی که از متون نوشتاری ادبی، علمی، داستانی، و روزنامه ای گردآوری شده است، انگیزه های ممکن در انتخاب یک ترتیب سازه ای نشان داده می شود و مشخص می شود که بکارگیری یک صورت خاص وضعیت گفتمانی، کاربردشناختی مختلف را باز می نماید که عبارتند از ایجاد تاکید غیرتقابلی با پسایند کردن فاعل، برجسته سازی یا ایجاد تقابل با پیشایندسازی مفعول صریح و قرار دادن آن در جایگاه کانونی ویژه هنگامی که پسایند می شود. همچنین پسایند کردن مفعول غیرصریح به هدف ایجاد تقابل.