گزارش مقدماتی بازنگری، بررسی و تحلیل الگوی پراکنش فرهنگ باکون در منطقه فارس

یکی از مهمترین فرهنگ های عصر مس سنگی ایران به موازات دشت شوشان و فلات مرکزی، فرهنگ باکون در فارس است. در بین دشت های فارس، استقرار در دو دشت مرودشت و ممسنی از هزاره های دور تاکنون استمرار دارد. به منظور مطالعه ی چگونگی ارتباط عوامل طبیعی با انتخاب زیستگاه ها و نتیجتا تاثیر این دو بر الگوی پراکندگی محوطه های فرهنگ باکون، طرح بازنگری و بررسی محوطه های دارای این فرهنگ در فارس برنامه ریزی شد و در راستای آن محدوده ی جغرافیایی به مساحت حدودا 226840 کیلومتر مربع مورد بررسی قرار گرفت. از بین 62 محوطه مورد بازنگری تنها از 38 محوطه، سفال باکون الف به دست آمد. برای تحلیل الگوی استقراری این محوطه ها، در ابتدا روابط میان سکونتگاه ها و میزان تاثیر عوامل محیطی بر نوع انتخاب آن ها توسط نرم افزار بررسی سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS) مورد سنجش قرار گرفت تا ارتباط بین عوامل محیطی با میزان جذب استقرار محوطه ها مشخص گردد. مطالعه ی اطلاعات به دست آمده، نشان از افزایش وسعت محوطه ها با افزایش ارتفاع از سطح دریا دارد و این همان چیزی است که دشت های فارس را از سایر مناطق فرهنگی ایران متفاوت می کند. سایر عوامل محیطی نظیر فاصله از رودخانه ها و میزان بارش مدل نرمالی را مانند دیگر مناطق نشان می دهد. وضعیت آب وهوایی منطقه، خبر از اقلیمی خشک و نیمه خشک دارد؛ به همین دلیل، هر جا که محیط اجازه داده، حتی در دشت های کم وسعت میان کوهی، گروه های پرجمعیت ناچار به استقرار شده اند. در این بین محوطه های وسیعی نیز دیده می شوند که با توجه به انبوه داده های باستان شناختی انباشته شده، شاید بتوان آن ها را به عنوان مکان های مرکزی و تاثیرگذار در منطقه به حساب آورد.