شکوفایی معرفت توحیدی عالم ذر در دنیا بر اساس روایات

معرفت ما به خداوند متعال، ریشه در عوالم قبل از این دنیا دارد و آیات و روایات از معرفتی شهودی صحبت می کنند که ما در عالم ذر نسبت به خدا پیدا کردیم. چنین معرفتی در ما تثبیت شده است و با آن معرفت تثبیت شده، پا به دنیا گذاشتیم، اما نکته مهم در ارتباط با معرفت توحیدی عالم ذر، فراموشی چنین حادثه ای از سوی انسان ها است. این معرفت فطری در حالت اضطرار، هنگام شداید و مواجهه با مرگ، ظهور می یابد. این معرفت همچنین در حالت اختیار به تذکر فرستادگان الهی، می تواند شکوفا شود، آن اتفاق و شهود الهی به یادمان آید و حقیقت معرفت توحیدی در ما ایجاد شود. برای تبیین چگونگی ظهور معرفت توحیدی عالم ذر ابتدا به عنوان مقدمات تحقیق، مسائلی چون معرفت فطری عالم ذر در قرآن و روایات، تثبیت معرفت توحیدی در عالم ذر، فراموشی حادثه عالم ذر و ضرورت معرفت عالم ذر، بررسی شده سپس چگونگی شکوفایی معرفت توحیدی در عالم ذر در دو حالت اضطرار و اختیار، با توجه به آیات و روایات تبیین شده است.
تازه های تحقیقیادآوری معرفت فراموش شده برای مومن و کافر، در حال اضطرار و هنگام مواجهه با مرگ صورت می گیرد و این واقعه اتمام حجتی است برای کفار و موجب تزاید ایمان مومنین است، ولی نکته مهم، یادآوری معرفت فراموش شده در حالت اختیار و از طریق تعالیم انبیاء علیهم السلام است و این وظیفه انبیاء به قدری اهمیت دارد که خداوند آنان را مذکر می نامد. بنابراین می توان همه اعمال و دستورات انبیاء علیهم السلام را در راستای ذکر و برای یادآوری آن معرفت فراموش شده، دانست. در این مورد صراحتا در ارتباط با نماز خداوند متعال می فرماید: «و اقم الصلاه لذکری» (طه،14) و جالب اینکه نقش شیطان نقطه مقابل رسالت انبیاء است؛ زیرا که با وسوسه به انجام شراب و قمار انسان ها را هر چه بیشتر در غفلت و نسیان فرومی برد و از طرفی شیاطین موجبات نافرمانی کردن انسان ها را از اعمالی فراهم می آورند که موجب ذکر هستند.
نگاه از این منظر به واجبات و محرمات دینی می تواند به خصوص برای نسل جوان بسیار جالب و قابل تامل باشد؛ زیرا وقتی که بدانند گوهر معرفت و بازیابی معرفت توحیدی فراموش شده درگرو انجام واجبات –به عنوان عوامل ذکر- و ترک محرمات –به عنوان عوامل نسیان و غفلت از آن معرفت- خواهد بود، در انجام اعمال عبادی جدیت بیشتری از خود نشان می دهند.