ارزیابی بازده اقتصادی و قابلیت تولیدگندم در شرایط تناوب باپنبه

تناوب زراعی به علت داشتن مزایای فراوان، اکوسیستم های زراعی را تحت تاثیر قرار می دهد. در همین راستا، به منظور ارزیابی دو سامانه تناوبی رایج مبتنی بر گندم در منطقه کمال آباد فسا، آزمایشی در سال زراعی 95-1394 انجام شد. سامانه های تناوبی کشت گندم (Triticum aestivumL.) مورد ارزیابی عبارت بودند از آیش-گندم و پنبه (Gossypium spp.)-گندم. نتایج حاکی از تاثیرمعنی دار تناوب زراعی بر عملکرد و اجزای عملکردگندم بود، به نحوی که بالاترین و کمترین عملکرد دانه و اجزای عملکردگندم (به استثنای وزن هزار دانه و عملکرد زیستی) به ترتیب در شرایط کشت پس از آیش و پنبه به دست آمد. شایان ذکر است که بیشترین ارزش اقتصادی گندم نیز با توجه به عملکرد بالاتر تناوب آیش-گندم، در این سامانه حاصل شد. اما برآورد شاخص های تناوب و ارزش اقتصادی سامانه های تناوبی نشان داد که بیشترین طول دوره تناوب، کارایی استفاده از زمین، کارایی تولید و ارزش اقتصادی کل، مربوط به تناوب پنبه-گندم بود. همچنین تعیین صفات موثر در افزایش عملکردگندم نیز نشان داد که صفات ارتفاع بوته، تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سنبله و شاخص برداشت، بیشترین نقش را در شکل گیری عملکرد آن داشته اند. بنابراین اگرچه در این آزمایش کشت گندم پس از آیش منجر به تولیدگندم بیشتر شد، اما این سامانه تناوب از نظر تولیدکل اکوسیستم زراعی و کارایی استفاده از زمین، از بهره وری تولید و از بازده اقتصادی پایین تری نسبت به تناوب پنبه-گندم، برخوردار بوده است. از اینروسامانه پنبه-گندم می تواند توسط کشاورزان در راستای تولیدبیشتر، مورد استفاده قرار گیرد.