بررسی محتوایی و سرچشمه های فکری علی صفی در لطائف الطوائف

مولانا فخرالدین علی صفی، از نویسندگان قرن دهم هجری و دارای تالیفات متعددی، از جمله کتاب ارزشمند و ماندگار «لطائف الطوائف» است. این کتاب، مجموعه ای از حکایات طنزآمیز مربوط به گروه ها و طبقات مختلف اجتماعی است که با آیات قرآن کریم، احادیث پیامبر (ص)، ائمه اطهار (ع) و ضرب المثل های عربی آراسته شده است. صفی در این کتاب، به شدت از منابع عربی و فارسی پیش از خود متاثر شده است. در این پژوهش، از مجموع 867 روایت، حکایت و ضرب المثل عربی که در این کتاب به کاررفته، منبع 399 مورد را در منابع عربی و منبع 222 مورد را در منابع فارسی پیش از او یافته ایم. صفی در کتاب «لطائف الطوائف»، از منابع عربی چون «ربیع الابرار»، «تذکره حمدونیه»، «محاضرات الادبا» بهره برده است. او از روش هایی، چون دخل و تصرف در حکایات، ذکر حکایت های متوالی و ترجمه حکایت ها استفاده کرده است. همچنین، از منابع فارسی، چون «رساله دلگشا»، «جوامع الحکایات و لوامع الروایات»، «بهارستان» و... به فراوانی استفاده کرده است. صفی این حکایت ها را به روش های مختلفی، چون دخل بی کم و کاست مطلب، نقل داستان با اندکی دخل و تصرف و نقل حکایات متوالی در لطائف الطوائف ذکر کرده است.