عوامل موثر بر پذیرش روش های حفاظتی در کنترل فرسایش خاک (مطالعه اراضی باغی حوضه آبخیز چهل چای)

هدف این مطالعه، بررسی عوامل موثر بر پذیرش عملیات حفاظت خاک به منظور کنترل فرسایش در باغ های اراضی حوضه ی آبخیز چهل چای در استان گلستان است. جامعه ی آماری مشمول بر 623 نفر از باغداران این حوضه در سال 1394 است که از بین آنها 241 نفر به عنوان نمونه، از طریق روش نمونه گیری خوشه ایدر 12 روستا انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای بود که روایی آن از طریق نظر گروهی از متخصصان و پایایی آن، از طریق محاسبه ی آلفای کرونباخ برای گویه های ادراک از مزایا (78/0) و معایب (81/0) استفاده از روش های حفاظت خاک تایید شد. نتایج نشان داد که 5/53 درصد پاسخگویان معتقدند که باغ آنها به اقدامات حفاظت خاک نیاز فوری دارد؛ در حالی که فقط 8/37 درصد پاسخگویان از یکی از روش های حفاظت خاک استفاده می کردند که در این بین، پوشش دائمی خاک توسط کشت های همزمان و نواری از جمله اصلی ترین روش های حفاظتی مورد استفاده بوده است. نتایج نشان داد 1/48 درصد از آنها با روش های حفاظت خاک میزان آشنایی کمی داشتند. از بین گویه های منافع کشاورزی حفاظتی مواردی مانند افزایش حاصلخیزی خاک و کاهش آلودگی در رواناب، اهمیت بیشتر و از بین گویه های هزینه های حفاظت خاک نیز گویه های ریسک بالای روش های جدید و افزایش هزینه ی نیروی کار، اولویت بالاتری داشته اند. نتایج اجرای مدل لوجیت نشان داد که سابقه ی کشاورزی، سن و ادراک از هزینه های کشاورزی حفاظتی بر پذیرش روش های حفاظت خاک تاثیر منفی دارد و متغیرهای دفعات وقوع سیلاب، آشنایی با روش های حفاظت خاک، استفاده از نتایج آزمایش خاک در باغ، وجود فرسایش خاک، مساحت زمین های شیب دار، مساحت زمین و درآمد دارای تاثیر مثبت و معنی دار بودند.