نیاز به تفسیر قرآن به قرآن، ذاتی یا عرضی

تفسیر قرآن به قرآن از جمله روش های تفسیری مورد توجه در دوره معاصر به شمار می رود و علامه طباطبایی از پیشگامان این روش در این دوره است. اینک این سوٴال مطرح است که آیا ذات پاره ای از آیات قرآن در زمان نزولشان چنان است که جز با ارجاع به پاره ای دیگر از آیات قرآن قابل فهم نبوده است و مخاطبان قرآن بدون ارجاع آن آیات به آیات دیگر قادر به فهم مراد الهی نبوده اند؟ بررسی ها در این مقاله نشان می دهد که هیچ آیه ای از آیات قرآن وجود ندارد که هنگام نزول مرادش برای مخاطبان قرآن روشن نبوده باشد. آنان هرگز برای فهم مقاصد قرآن نیاز نداشتند که به آیات دیگر قرآن مراجعه کنند. منتها بر اثر گذشت زمان و فراموش شدن قرائن فهم مراد، در آیاتی از قرآن ابهام پدید آمد. یکی از قرائنی که به فهم مراد از این آیات مدد می رساند، آیات متحدالموضوعی است که در قرآن پراکنده است. لذا نیاز به تفسیر قرآن به قرآن نیازی عرضی است، نه ذاتی.