بنیان های نشانه شناختی «هم سازه» و «ناسازه» در اندیشه رولان بارت

رولان بارت در دوره دوم اندیشگری خود اساسا متوجه نقد امر بدیهی است. او معتقد است که آن چه خود را به ‏مثابه امر طبیعی، جهانشمول و بدیهی وانمود می کند، در حقیقت محصول فراشد طبیعی سازی است؛ فراشدی که به ‏واسطه آن امر ایدئولوژیک در نهایت خود را به صورت امر بدیهی نشان می دهد. بر این اساس، محصول نهایی فراشد ‏طبیعی سازی، به زعم بارت، هم سازه ای است که امر بدیهی از طریق آن متبلور می شود. در نتیجه، بارت در راستای نقد ‏امر بدیهی و نیز افشای تلویحات ایدئولوژیک هم سازه، برابرنهادی را تحت عنوان ناسازه مطرح می کند. ناسازه به مثابه ‏سلاحی علیه فریب کاری زبان به شمار می رود که با اتکاء بدان می توان به خوانش متفاوتی از متن روی آورد. با این ‏همه، بارت هرگز تبیین روشنی از سازکار نشانه شناختی هم سازه و ناسازه به دست نمی دهد. به همین سبب، ممکن است ‏تصور شود که چرخش نظری بارت متضمن نفی آموزه های پیشین او در باب نشانه است. بر این اساس، پژوهش ‏حاضر می کوشد ضمن بررسی مبانی نشانه شناختی هم سازه و ناسازه، عواقب و نتایج منطقی این تلقی را بررسی کند. در ‏پایان مشخص می شود که رویکرد بارت دوم اساسا متاثر از نقد روابط سلسله مراتبی حاکم بر معانی صریح و معانی ‏ضمنی است. ‏