بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های گندم دیم با استفاده از آغازگرهای نیمه تصادفی اینترونی-اگزونی

امروزه استفاده از نشانگرهای مولکولی در برآورد تنوع ژنتیکی در گیاهان زراعی استفاده فراوانی دارد. یکی از این نشانگرها که حالت توسعه یافته تری از نشانگر RAPD است، نشانگر نیمه تصادفی مربوط به ناحیه اتصال اینترن-اگزون می باشد. نتایج مطالعه حاضر که بر روی 23 لاین و رقم گندم نان دیم و 2 رقم گندم دوروم دیم پرکاربرد در غرب کشور صورت گرفت، نشان داد که از 32 آغازگر نیمه تصادفی، 17 آغازگر بین ارقام و لاین های گندم چندشکلی نشان دادند. درصد چندشکلی از 38 تا 88 درصد متغیر بود. با استفاده از ماتریس تشابه مشخص گردید که بیشترین تشابه بین ارقام مارون و گهر وجود داشت. تجزیه خوشه ایضرایب تشابه جاکارد و روش اتصال کامل و قطع دندروگرام در ضریب تشابه 65/0، ارقام و لاین های گندم را در 7 گروه قرار داد و 2 رقم دیگر نیز به طور جداگانه تشکیل دو گروه مجزا را دادند. تجزیه هماهنگ اصلی نیز توانست ژنوتیپ های گندم مورد مطالعه را به خوبی بر اساس فاصله فضائی گروه بندی کند. هفده آغازگر مورد استفاده در این مطالعه بطور قابل ملاحظه ای ارقام و لاین های گندم را با توجه به میزان تنوع ژنتیکی گروه بندی نمودند، هر چند فاصله ژنتیکی اندک تا متوسطی بین آنها مشاهده شد. این گروه بندی توانست ارقام و لاین های بهاره و زمستانه، و گندم نان و دوروم را به خوبی از همدیگر تفکیک نماید. همچنین گروه بندی بدست آمده از آغازگرهای اگزونی توانست ارقام و لاین های بهاره و پائیزه و همینطور ارقام و لاین های گندم دوروم و گندم نان را بهتر از آغازگرهای اینترونی تفکیک نماید.