هجرت از هرمنوتیک به سیاست رهایی بخش

پروفسور دیتر میسگلد، بیش از سی سال در موسسه مطالعات تعلیم و تربیت اونتاریو در دانشگاه تورنتو، فلسفه تعلیم و تربیت درس می داد. اولین باری که به عنوان دانشجوی تحصیلات تکمیلی به این موسسه آمدیم، دریافتیم که پروفسور میسگلد در هاله ای از رازگونگی احاطه شده است. بسیاری بر ذکاوت و گستره دانش و گه گاه شخصیت دلهره آور او صحه می گذاشتند. اما کنجکاوی بسیاری نیز درباره تغییرات فکری او و علت رویگردانی وی از فلسفه وجود داشت. به گفته مدیر پیشین گروه فلسفه، «پانزده سال نخستی که دیتر به گروه فلسفه تعلیم و تربیت آمد، سرزنش مان می کرد که آن قدر که باید، فلسفی نیستیم. پانزده سال پایانی، ما را متهم می کرد که زیادی فلسفی هستیم.»[i] کنجکاو شده بودیم که چطور می شود کسی که آموزش های بی نظیری از متفکرانی دیده بود که شکل دهنده اغلب سنن فلسفی قرن بیستم بوده اند، سرانجام از فلسفه روی برگرداند و دیگر آن را مفید نداند. همین دگردیسی بود که در پی فهمش بودیم. میسگلد متفکری نامتعارف است: او نه چپ گرا و تندروست، نه به هیچ روی راست گرا. نه متفکری سکولار است، نه مارکسیستی ضددین. او به هیچ روی نویسنده یا فیلسوفی متعارف نیست. او نقشی برای خود قائل است که برای بسیاری عجیب به نظر می رسد و توضیح دادن آن به همگان دشوار است. به زودی بر ما آشکار شد که میسگلد از دسته بندی های ساده سرپیچی می کند: آن جاکه باید فلسفی می بود، سیاسی می شد و آن جاکه پاسخی سیاسی انتظار می رفت، رویکردی تاریخی درپیش می گرفت. ازآن جاکه ما هر دو مجذوب فلسفه ایم و دنبال فهم این که چرا میسگلد رفته رفته از آن روی برگرداند، انگیزه اصلی و پرسش راه بر ما این است که: چرا کسی که در یکی از شورانگیزترین محیط های فلسفی قرن بیستم (دانشگاه هایدلبرگ) آموزش دیده است، آرام آرام از فلسفه روی برمی گرداند؟ با میسگلد در پاییز 2005 گفت وگو کردیم و 75 سوال از او پرسیدیم که در حال آماده کردن آن برای چاپ به شکل کتاب هستیم. در مقاله پیش رو، سه عامل اصلی ای را که بر هجرت او از فلسفه به سیاست رهایی بخش اثرگذار بوده، بررسی می کنیم: خوانش او از ریچارد رورتی، مواجهه شخصی او با بودیسم و باریک اندیشی های گاه ریشه ای او در سیاست جهانی و رژیم های امنیتی جدید، به ویژه در بستر آمریکای لاتین.