مقایسه اندیشه های سیاسی شیخ فضل الله نوری و امام خمینی (ره) درباره حکومت در زمینه های مبانی فقهی، حدود اختیارات، نقش روحانیت، مشروعیت، مصلحت و قانونگذاری

مقایسه میان اندیشه هایی که باعث ایجاد تحولات اجتماعی- سیاسی در یک جامعه می شوند، دارای اهمیت بسیاری است. در دو برهه از تاریخ معاصر ایران، دو اندیشه مهم وجود دارد که بر تحولات پس از خود تاثیر به سزایی بر جای گذاشته اند. این دو اندیشه عبارتند از مشروطه مشروعه و ولایت فقیه که اولی را در دوره شکل گیری مشروطه، شیخ فضل الله نوری و دومی را در دوره پهلوی دوم، امام خمینی (ره)، پایه گذاری کرده اند. بر این اساس، این مقاله در پی مقایسه میان بخشهایی از دو اندیشه سیاسی نامبرده است. بنابراین، روش پژوهش آن، تحلیل مقایسه ای است و با توجه به این پرسش اصلی که در مقایسه میان اندیشه سیاسی شیخ فضل الله نوری و امام خمینی(ره) چه شباهت ها و تفاوت هایی را می توان یافت، به بررسی آرای آنها درباره حکومت حکومت در زمینه های مبانی فقهی، حدود اختیارات، نقش روحانیت، مشروعیت و مصلحت، و قانون و قانونگذاری پرداخته است. مقاله در نتیجه کلی در مقایسه میان اندیشه سیاسی دو فقیه در عصر انقلاب مشروطه و عصر انقلاب اسلامی، به شباهت، بهره گیری از اسلام در چگونگی شکل حکومت اما با برداشت های متفاوت یعنی بقای سلطنت و اجرای احکام اسلام برای شیخ فضل الله نوری، و تاسیس حکومت اسلامی و اجرای احکام اسلام، توجه به مشروعیت مردمی و مصلحت برای امام خمینی(ره) رسیده است.