مبانی و پیامد های مدارا در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)

کارآمدی نظام سیاسی برای امام خمینی یک مساله جدی است که با رسمیت یافتن حقوق و آزادی های مدنی، گره خورده است. مقاله پیشرو، نظریه مدارا را راه حلی بنیادین برای دستیابی به این هدف با استناد به آثار وی تلقی می کند. امام خمینی از اولین متفکران مسلمان است که یک فصل از کتاب «شرح حدیث جنود عقل و جهل» را بمناسبت شرح عبارت«رفق» به مدارا و آثار آن اختصاص داده و به تبیین چرایی تعامل مدارا محورانه در حیات اجتماعی و مذهبی پرداخته و معتقد است منش خشونت محورانه نه تنها تاثیری در اصلاح فرد و اجتماع ندارد بلکه منشاء مفاسد بزرگتر و پیچیده تر می گردد. بررسی مبانی و پیامد مدارا در اندیشه امام خمینی، نشان می دهد مدارا یک مفهوم پارادیمیک منتزع از متون دین و جزء لاینفک حاکمیت دینی، فضیلت اخلاقی و اصل حقوقی سیاسی است و زندگی صلح آمیز را در درون یک جامعه معین اجازه می دهد و شیوه مناسبی برای تاسیس سرمایه اجتماعی در جامعه و کاهنده تنش های اجتماعی و سیاسی بین گروهی است. مدارا، کنش های اجتماعی را در جامعه تسهیل و بار مثبت اخلاقی و حقوقی جامعه را تقویت می کند. مدارا، همدلی در عین تمایز است که فرهنگ صلح را جایگزین فرهنگ نزاع می کند. مدارا، یک نگرش فعال منبعث از بازشناسی حقوق و آزادی های مدنی است و با فرهنگ پذیری شکل می گیرد. مدارا با آیات جهاد با کفار و منافقین و نفی سبیل، تعارض ندارد. موضوع اصلی این نوع آیات بستن راه نفوذ و سلطه است.