باورها و عناصر ادبیات عامه در رمان «ورچم» محمدرضا همزه ای

یکی از کهن ترین گونه های ادبیات و هنر به عنوان پایدارترین جلوه گاه باورهای آدمی، آن، ادبیات عامه است. زبان ساده، لحن عامیانه، باورها و اعتقادات و لغات و اصطلاحات محلی از بارزترین ویژگی های ادبیات عامه است. با مطالعه در این نوع ادبیات، علاوه بر به دست آوردن اطلاعاتی در زمینه جامعه شناسی تاریخی، می توان به بررسی گذشته و شناخت باورهای مردم و روش زندگی آنان پرداخت. محمدرضا (فریبرز) همزه ای در آثار خویش به عناصر و باورهای فرهنگی و عامیانه اقلیم و منطقه خویش توجه خاصی نموده است. پژوهش حاضر بر آن است با بررسی رمان ورچم و بهره گیری از روش توصیفی - تحلیلی به بیان این عناصر و باورها در رمان مذکور بپردازد. این رمان را می توان منبع بسیار مهمی برای فرهنگ پژوهان، جامعه شناسان و زبان شناسان دانست، زیرا به خوبی به توصیف مکان ها، رویدادها و حوادثی که در این زمان در زندگی مردم غالب بوده است، پرداخته است. همزه ای در این رمان از ضرب المثل ها، لغات، باورها و اعتقادات دینی و روحی مردم به خوبی بهره برده است و ضرب المثل های رایج در این زمان را در لابه لای کتاب خویش گنجانده است؛ و این امر سبب شده تا این رمان به سان گنجینه ای ادبی برای نسل های بعدی باقی بماند. نویسنده از سراب ها و مکان های قدیمی استان و به ویژه شهر کرمانشاه یاد کرده است. همچنین مواردی مانند خوراک، پوشاک، بازی ها، موسیقی و باورهای مردم در این رمان به خوبی بازتاب یافته است.