توسعه حرفه ای بازار سرمایه ایران مبتنی بر رویکرد مهندسی مالی و تاثیر آن بر کیفیت حسابداری و حسابرسی

کیفیت خدمات حسابداری و حسابرسی در هر کشوری تحت تاثیر مجموعه ای از عوامل قرار دارد که بسیاری از این عوامل ریشه در تقاضا برای ستانده های نظام حسابداری و حسابرسی آن کشور دارد. با توجه به اینکه کیفیت حسابداری و حسابرسی متغیر با اهمیتی است که سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل فعال در بازار سرمایه در تصمیم گیری های خود به آن توجه دارند (علاوه بر اعداد و ارقام مندرج در گزارش های مالی)، بخش قابل ملاحظه ای از تقاضای مزبور در بازار سرمایه هر کشور جلوه می یابد. بنابراین تصور عام بر این فرض استوار است که توسعه حرفه ای بازار سرمایه یک کشور می تواند موجب ارتقای کیفیت حسابداری و حسابرسی آن کشور شود. به عبارت دیگر، تصور می شود توسعه حرفه ای بازار سرمایه را می توان به عنوان یک محرک محیطی مهم برای افزایش کیفیت نظام حسابداری و حسابرسی یک کشور مطرح کرد.
در این پژوهش، با استفاده از مجموعه اطلاعات 125 شرکت در بازه زمانی سال های 1380 تا 1390، تاثیر توسعه حرفه ای بازار سرمایه ایران بر کیفیت حرفه ای حسابداری و حسابرسی کشور بررسی گردید. بدین منظور، شاخص های رایج اندازه گیری کیفیت حسابداری و کیفیت حسابرسی در دو مقطع قبل و بعد از توسعه حرفه ای بازار سرمایه ایران مورد سنجش قرار داده شد تا به نوعی فرضیه تقاضا برای گزارشگری مالی و حسابرسی باکیفیت از سمت بازار سرمایه از یک طرف، و محرک بودن توسعه حرفه ای بازار سرمایه در ارتقای کیفیت حسابداری و حسابرسی از طرف دیگر، مورد بررسی قرار گیرد. برای آزمون فرضیات تحقیق از رگرسیون چند متغیره، رگرسیون لجستیک و آزمون تی زوجی استفاده شده است.
نتیجه این تحقیق نشان داد که مربوط بودن اطلاعات حسابداری و محافظه کاری در گزارشگری مالی پس از توسعه حرفه ای بازار سرمایه کشور افزایش، و مدیریت سود کاهش یافته است. لذا کیفیت حسابداری پس از توسعه حرفه ای بازار سرمایه ارتقا یافته است. از طرف دیگر، اگرچه کیفیت اقلام تعهدی به عنوان یکی از شاخص های کیفیت حسابرسی، پس از توسعه حرفه ای بازار سرمایه افزایش یافته است، اما با توجه به اینکه حجم تعدیلات سنواتی (به عنوان یکی از دیگر از شاخص های بااهمیت کیفیت حسابرسی) نسبت به دوره قبل از توسعه حرفه ای بازار سرمایه تغییر معناداری نداشته است، لذا نمی توان ادعا نمود که کیفیت حسابرسی پس از توسعه حرفه ای بازار سرمایه ارتقا یافته است.