ارزیابی فعالیت های زمین ساختی حوزه آبخیز گاوکشک با استفاده از شاخص های مورفومتریک

تحلیل های ریخت سنجی به عنوان ارزیابی کمی ویژگی های هندسی اشکال زمینی و چشم اندازها قابل بررسی می باشند. در بررسی ویژگی های تکتونیکی حوزه آبخیز، استفاده از بعضی پارامترهای ریخت سنجی، می تواند اطلاعات بسیار مهمی را ارائه دهند. حوضه گاوکشک با مساحت 46.73 کیلومترمربع، در ناحیه کوهستانی و تکتونیکی زاگرس چین خورده، قرار دارد. هدف از این پژوهش، استفاده از شاخص های ریخت سنجی، نظیر: شاخص انتگرال هیپسومتری، شاخص شکل حوضه زهکشی، شاخص شیب جریان (گرادیان طول رود)، شاخص شیب طولی رودخانه، شاخص عدم تقارن حوضه زهکشی و شاخص نسبت عرض کف دره به ارتفاع آن می باشد. در نتیجه، این شاخص ها تبدیل به شاخص نسبی فعالیت تکتونیکی می شود. با استفاده از این شاخص می توان عملکرد کلی فعالیت تکتونیکی منطقه را بررسی کرد. مقادیر شاخص های ریخت سنجی منطقه مورد مطالعه، با تقسیم شدن منطقه به 43 زیرحوضه آن و با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی (DEM) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) مورد بررسی قرار گرفته است. روش شاخص های ریخت سنجی همراه با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، رویه و ابزار توانمندی، برای برآورد فعالیت تکتونیکی منطقه می باشد. البته باید در نظر داشت که نتایج حاصل از این شاخص ها، می تواند در بخش های مختلف، مقادیر مختلفی را نشان دهد. با بررسی شاخص نسبی فعالیت تکتونیکی، حوضه مورد مطالعه به دو بخش فعال (25.6 درصد از کل حوزه آبخیز) و نیمه فعال (74.4 درصد از کل حوزه آبخیز) تقسیم می شود. با انجام بررسی های آماری، حوضه مورد مطالعه به چهار خوشه شامل: خوشه یک، با 91.83 درصد شباهت، خوشه دو، با 95.19 درصد شباهت، خوشه سه، با 96.18 درصد شباهت و خوشه چهار، با 91.09 درصد شباهت تقسیم بندی می شود. در این روش، مناطق همگن، بر اساس الگوریتم خوشه بندی Ward تعیین شدند. بررسی تکتونیک فعال حوضه مورد پژوهش، با استفاده از دیگر شاخص های ریخت سنجی، می تواند در یک طرح پژوهشی دیگر مورد بررسی قرار گیرد.