رویکردهای زبانی در تحلیل گفتمان مناظره امام رضا (ع) با ابوقره صاحب شبرمه (مطالعه موردی کلام الهی)

قرآن، بحث های استدلالی درباره اصول اسلامی را بر پایه تعقل و تفکر گذاشته است، و همواره از مردم می خواهد که با دلایل محکم و استدلال های یقینی به ایمان برسند، همانطور که امام رضا (ع) از طریق مناظرات با فرقه های مختلف به شناساندن و به فکر انداختن اصول اعتقادی اسلام می پرداخت. در عصر حاضر توجه به ظرافت های زبانی و رویکردهای متعدد تحلیل کلامی، بهتر از گذشته لایه های درونی کلام را آشکار می سازد. پژوهش حاضر با شیوه توصیفی - تحلیلی و با استفاده از زبان شناسی و بحث تحلیل گفتمان پایه ریزی شده است. تبیین عملیاتی این تحقیق برپایه ابزارهای زبانی برجسته سازی و حاشیه رانی مربع ایدئولژیک ون دایک است که می تواند نقش مهمی را در تحلیل نهایی این مناظره داشته باشد. امام (ع) از ابزارهای زبانی برای اثرگذاری در مخاطب و اقناع وی و خنثی نمودن استدلال او بهره می برد. در این میان استفاده از ادات تاکید و بکاربردن انواع اسم ها از جمله اسم مصدر و افعال خاص و بینامتنیت قرآنی به برجسته سازی محورهای اصلی در مناظره امام (ع) نقشی بسزا دارد همچنان که پاسخ انحرافی به سوالات ابوقره و بدون تاکید یا کاربرد مناسب استفهام و بکارگیری الفاظی با بارمعنایی اندک، در به حاشیه راندن برخی مفاهیم رقیب نمود ویژه یافته است.