اثر تسهیلات اعطایی بخش کشاورزی بر روند مهاجرت های روستا-شهری

سرمایه‏گذاری مناسب از طریق اعطای تسهیلات بخش کشاورزی، می‏تواند بر وضعیت اشتغال، کاهش فقر و کنترل مهاجرت بی‏رویه روستا-شهری موثر باشد. هدف از این مطالعه، بررسی علل و پیامدهای اقتصادی مهاجرت‏های روستا-شهری در ایران با تاکید بر اثرات کوتاه و بلندمدت سیاست‏های مالی دولت در بخش کشاورزی بر این‏گونه مهاجرت است.
از داده های مرتبط با سال‏های 1391-1358 و مدل اقتصادسنجی خود توضیح با وقفه های گسترده (ARDL) برای بررسی اثرات بلندمدت و کوتاه مدت تسهیلات اعطایی بخش کشاورزی و همچنین، برخی شاخص‏های مهم اقتصادی بر روند مهاجرت‏های روستا-شهری استفاده شد.
یافته ها: نتایج برآورد عوامل موثر بر مهاجرت روستاییان به شهرها حاکی از این است که در کوتاه مدت سهم قابل توجهی از نوسانات مهاجرت روستاییان به شهرها توسط متغیرهای توضیحی که ارزش افزوده بخش کشاورزی، میزان تسهیلات اعطایی سیستم بانکی به بخش کشاورزی، نسبت دستمزد در روستا به شهر و متوسط میزان بارندگی است، توضیح داده می شود؛ به نحوی که ضریب تعیین در مدل کوتاه مدت 92 درصد حاصل شده است. نتایج حاصل از تخمین مدل نشان داد که در کوتاه مدت، تسهیلات اعطایی به بخش کشاورزی با ضریب 53/0-، نسبت دستمزد در روستا به شهر با ضریب 79/0-، متوسط بارش با ضریب 28/0- اثر منفی و ارزش افزوده کشاورزی با ضریب 71/0، اثر مثبت و معناداری در مهاجرت روستاییان به شهرها دارند. در بلندمدت نیز تسهیلات اعطایی به بخش کشاورزی، نسبت دستمزد روستاییان به شهر و متوسط بارش اثر منفی و معنادار و ارزش افزوده کشاورزی و ضریب جینی، اثر مثبت و معناداری در مهاجرت روستاییان به شهرها دارند.
اصالت و ارزش: کارکرد اصلی مناطق روستایی در کشورهای جهان سوم، کشاورزی است و تاثیر سرمایه‏گذاری مناسب از طریق توسعه مالی و اعطای تسهیلات در این بخش بر وضعیت اشتغال، کاهش فقر، امنیت غذایی و همچنین، کنترل پدیده جمعیتی مهاجرت بی‏رویه به‏ عنوان عامل بازدارنده رشد و توسعه روستا، از اهمیت بالایی برخوردار است.
راهکارهای عملی: در کوتاه مدت و بلندمدت، سهم قابل توجهی از سیاست های دولت در زمینه کنترل آثار زیان بار مهاجرت‏های بی رویه روستا- شهری، باید بر روی رسیدگی بیشتر افزایش تولیدات بخش کشاورزی از طریق اعطای تسهیلات بانکی و جبران خسارات و ارتقای سطح کیفی زندگی و افزایش درآمد اقتصادی روستاییان تمرکز یابد.