بررسی و تحلیل مولفه «مکان» در تجربیات و پدیدارهای عرفانی

در فرایند درک تجربه عرفانی، ارتباط متقابل و پایداری بین ادراک کننده تجربه از یک سو و مکان و فضای رخدادها از سوی دیگر برقرار است. همان گونه که وجود فاعل تجربه، پویایی و حرکت به مکان می بخشد، قرار گرفتن در فضای تجربه نیز به دگرگونی درونی عارف می انجامد. توصیف مکان و فضای این رخدادها در کلام عارفان، همیشه یک سان نیست. ساده ترین راه تعامل با مکان در توصیف تجربه عرفانی، کاربرد آن در اشاره به موضعی هندسی است. تمام رخدادهای شهودی، در یک مکان خاص برای عارف اتفاق می افتد، اما این تجربیات، نه در عالم ماده، بلکه در فرامکانی رخ می دهد که پیوند عارف را با دنیای مادی می کاهد. حضور فاعل در فضای تجربه، به عبور از مکان مادی و حضور در فضاهای جدید یا خلق آن می انجامد. براساس تجربه عرفانی، توصیف های متفاوتی از فضای این رخدادها ارائه می شود. به طورکلی مهم ترین مکان ها و فضاهای حصول تجربیات عرفانی را می توان به پنج دسته تقسیم کرد: 1. مکان مادی وقوع تجربه؛ 2. مکان شنیداری؛ 3. مکان رمزی؛ 4. لامکان؛ 5. مکان زمانی. پژوهش حاضر، ضمن بررسی و تحلیل این فضاها، طرحی در باب مولفه «مکان» در پدیدارهای عرفانی به دست می دهد.