مطالعه تطبیقی ساختار کنایه در زبان فارسی و عربی

زبان و ادبیات فارسی و عربی از دیرباز ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر داشته و از همدیگر تاثیر و تاثر فراوانی پذیرفته اند. از جمله این تاثیر و تاثرات، می توان مبحث «کنایه» را نام برد که یکی از بحث های اساسی علم بیان و حساس ترین مسائل زبان است و در دو زبان فارسی و عربی، تعریف های مشابهی از آن دیده می شود. کنایه در هر دو زبان، به بخش هایی همچون «کنایه از صفت» و «کنایه از موصوف» و «کنایه از فعل یا مصدر» و «کنایه از نسبت» تقسیم می شود. در این مقاله، بر مبنای روش توصیفی تحلیلی، ساختار کنایه در دو زبان فارسی و عربی بررسی تطبیقی شده، و نقاط مشترک و متفاوت آن برجسته شده، و دیدگاه های مختلف صاحب نظران دو زبان درباره این مبحث، بیان شده است. یافته ها نشان می دهد که کنایه در دو ادب فارسی و عربی به یک معناست و تفاوت های آن بسیار کم و گاه جزئی به نظر می رسد که در مختصرترین شکل، می توان آن را براساس تفاوت در معنایی دانست که بدان اشاره می کند. با این حال باید توجه داشت که در زبان عربی، نبود قرینه، کنایه را از مجاز متمایز می سازد، ولی در زبان فارسی این مبحث دقیقا در برابر استعاره مرکب قرار می گیرد.