اندازه گیری و ارزیابی ریسک اکولوژیکی مربوط به آلودگی فلزات سنگین (کادمیوم، سرب، کروم، مس و روی) در یک اکوسیستم تولیدکننده مواد غذایی

مصرف محصولات کشاورزی که در خا کهای آلوده به فلزات سنگین کشت می شوند برای سلامت بسیار خطرناک است؛ بنابراین پایش غلظت و ارزیابی ریسک فلزات سنگین ب همنظور قضاوت فراگیر و چندجانبه، در بدو ورود به زنجیره غذایی امری پرواضح است. مطالعه حاضر با هدف پایش غلظت فلزات سنگین در خاک سطحی تاکستا نها و پهنه بندی منطقه به لحاظ شاخص های Geoaccumulation Index) Igeo ،(Degree of contamination) DC ،(Pollution Load Index) PLI ،(Contamination Factor) CF ،(Modified Degree of Contamination) MDC و Ecological Risk Index) ERI ) انجام شد.
در این مطالعه، 31 تاکستان در منطقه گهرو )قطب تولید انگور( به روش تصادفی انتخاب و سپس نمونه های خاک سطحی به منظور آنالیز غلظت فلزات کادمیوم، سرب، کروم، مس و روی به آزمایشگاه منتقل شدند.
نتایج مطالعه حاضر حاکی از آن است که روند کلی غلظت فلزات در منطقه به صورت Zn > Cu > Pb > Cr > Cd و میانگین کلی غلظت به ترتیب برابر با 87 / 74 ، 31 / 55 ، 32 / 22 ، 81 / 9 و 91 / 0 میلی گرم بر کیلوگرم بوده است. نتایج شاخص PLI ، شش مورد از تاکستان ها را در رده آلودگی ناچیز ( 1≥PLI≥2 ) و مابقی تاکستا نها را در وضعیت نبود آلودگی ( PLI <1 ) طبقه بندی کرده است. مطابق با شاخص ریسک اکولوژیک فلزات سنگین، سه تاکستان ریسک قابل ملاحظه _( 300>RI )، چهار تاکستان ریسک متوسط ( 150>RI>300 ) و 24 تاکستان، ریسک پایین (RI>150 ) داشته اند.
با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه، شاخص های Igeo و MDC عملکرد بالاتر و انعطا ف پذیری بیشتری در طبقه بندی منطقه به لحاظ فلزات بحرانی و ایستگا ه های بحرانی داشته اند. در این میان، کادمیوم و مس بیشترین نگرانی را در برخی از تاکستانهای منطقه ایجاد نموده اند؛ بنابراین پیشنهاد می شود با آموزش و افزایش سطح آگاهی باغداران در میزان مصرف کودهای فسفاته و سموم قار چکش، تشویق آنها به استفاده از کودهای حیوانی و اقدامات پیشگیرانه از ورود مقادیر بیشتر فلز کادمیوم به منطقه جلوگیری گردد و با اجرای برنامه پالایش خاک، با کشت گیاهان جاذب کادمیوم، از میزان آلودگی کادمیوم در منطقه کاسته شود.