الزامات و چالش های بودجه ریزی عملیاتی

بودجه ریزی عملیاتی ابزاری موثر است که بین منابع مصرفی و نتایج برنامه ها در سازمان ها ارتباط منطقی برقرار می سازد. در نظام بودجه ریزی سنتی عواملی مهم چون اثربخشی، کارایی، صرفه جویی و بازدهی در قبال صرف منابع نادیده گرفته می شود. از این رو از منابع به درستی استفاده نمی شود و حتی به هدر می رود. یکی از راه کارهای مطرح برای استفاده و مدیریت بهتر بودجه استفاده از بودجه عملیاتی به جای بودجه ریزی سنتی است. از آنجا که حجم دخالت دولت در اقتصاد ایران بیش از کشورهای توسعه یافته و اغلب کشورهای در حال توسعه است، اهمیت لایحه بودجه نیز در مقایسه با این کشورها دوچندان است. بر اساس همین اهمیت، بسیاری از صاحب نظران اقتصادی کشور معتقدند درمان بیماری های اقتصاد ایران از جمله تورم، بیکاری، کاهش بهره وری و رشد کم اقتصادی را باید در سند بودجه یافت. هدف اصلی نظام های بودجه بندی پاسخ گویی و ارزیابی عملکرد دولت است که این هدف در نظام بودجه ریزی عملیاتی در قالب سه معیار کارایی، اثربخشی و صرفه اقتصادی نمایان می شود، تا بدین ترتیب دولت را برای تحقق اهداف خود یاری رساند. در این مقاله، که به صورت مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است، ضمن مروری بر تاریخچه و سیر تحولات بودجه و قانون محاسبات عمومی کشور و تعاریفی در ادبیات آن، به بررسی اهداف، عناصر و روش های بودجه ریزی عملیاتی می پردازیم. سرانجام، پس از بررسی و شناسایی ویژگی ها و مزایای اجرای این روش بودجه ریزی به الزامات و ضرورت های اجرای آن می پردازیم. البته مشکلات، موانع و چالش های فراروی اجرای بودجه ریزی عملیاتی نیز بررسی می شود و در نهایت با نتیجه گیری از یافته ها، پیشنهادهایی برای اجرای مطلوب آن عرضه می شود.