رویارویی دانشمندان مغرب و اندلس با غزالی و کتاب احیاء علوم الدین

ابوحامد محمد غزالی (505-450ق/1111-1014م) دانشمند برجسته مسلمان بود که با طرح اندیشه ها و دیدگاه های چالش برانگیز خود، واکنش های مختلفی را از سوی دانشمندان مناطق مختلف جهان اسلام برانگیخت و به برخی آثار و اندیشه هایش انتقاد شد. دیدگاه های غزالی در آثار گوناگونش به ویژه احیاءعلوم الدین به مغرب و اندلس نیز راه یافت و برخوردهای متفاوتی را در آن سرزمین ها که از لحاظ سیاسی زیر حکومت مرابطین قرار داشت، ایجاد کرد و عده ای به مخالفت با غزالی برخاستند. جمود فکری و تعصب شدید مرابطین و تاثیرگذاری دانشمندان متعصب و یکسونگر بر حکومت مرابطین، علی بن یوسف بن تاشفین فرمان روای مرابطی را بر آن داشت تا در سال 503 ق/1109م دستور سوزاندن کتاب احیاءعلوم الدین را صادر کند. مهم ترین علل برنتابیدن این اثر، وجود احادیث ضعیف یا مجعول، بیان اندیشه های اهل تصوف و توجه غزالی به علم اصول فقه بود. در عین حال برخی دانشمندان مغرب و اندلس به حمایت از غزالی و آثارش برخاستند و تلاش کردند اتهامات مزبور را پاسخ دهند.