مطالعه کارکردها و فرانقش های تجربی و متنی سوره حمد بر اساس نظریه معناگرای هلیدی

سوره حمد، سبع المثانی و فاتحه نیز نام دارد. سورهای مکی و با هفت آیه است که بر پیشانی قرآن مجید قرار دارد و صدرنشین مجموعه کلام و گفتار خداوند است. این تصدیر، جدای از بحث ترتیب و تقدم نزول آیات، حکایتگر اهمیت آن در نزد پیامبر و جمعآوریکنندگان قرآن و نیز جایگاه این سوره در عبادات و نمازهای روزانه است.
اعجاز لفظی قرآن مجید، از موضوعات مورد توجه پژوهشگران علوم دینی و مفسرین و... بوده که اغلب در کتب تفسیر بدان پرداختهاند؛ اما، تحلیل و مطالعه بافت موقعیتی و کارکردها و فرانقشهای تجربی و متنی سوره حمد از قرآن مجید بر اساس نظریه نشانه – معناشناسانه نظاممند و نقشگرای هلیدی، کاری است که این تحقیق عهده دار آن است.این پژوهش قصد دارد ازنظر زبانی، صورت و محتوا، تصدیر، تکرار و تاکید را؛ و از نظر زمینه های معنایی یا بافت کلام، نکاتی چون گستره، عوامل و شیوه گفتمان را (تعلیمی-گفتاری- تک گویی)؛ واز نظرکارکرد تجربی، فرآیند فعل و وجوه خبری و انشایی موثر در روابط بینافردی و دستوری متن را با کارکردها و نقشهای اعلانی، ترغیبی و... بندها؛ و از نظرکارکرد متنی، ساخت مبتدا- خبری و انسجام متن را که فصل و وصلها و ارتباطهای منطقی بندها را با یکدیگر میسنجد؛ در سوره حمد یا سبعالمثانی بیابد وتحلیل کند و راهی به اعجاز قرآن، از طریق نظریه های زبانشناختی پیدا کند و مشخص نمایدکه این سوره به بهترین شکل ممکن، ویژگی های فصاحتی و بلاغتی یک متن باز را دارد و لایه های نهفته معنایی دارد که نیازمند تبیینهای مختلف از جمله معناشناسانه و زبانشناسانه است تا برخی ازپیام ها و اهداف آن مشخص شود.