چتمه و باسمه ترکمن (مطالعه نگاره قوچ)

نمادگرایی به عنوان یک زبان ارتباطی آشکارا در تمامی شئون و امکانات زندگی ترکمن ها ملموس است و تداعی کننده چیزی است که خاصیت مفهومی دارد. نگارنده سعی بر آن داشته تا با بررسی نقوش و فرم نگاره قوچ در فرش های ترکمن، به محتوای فراموش شده این نقش پرداخته و کارکرد آیینی - مذهبی و اعتقادات اجتماعی ترکمنها در رابطه با این نگاره را بررسی کند. هدف از انجام این مطالعه، شناسایی منبع الهام نقش «قوچ» در نمد و قالی ترکمن است. در این پژوهش برای گردآوری داده ها از منابع مکتوب و همچنین مصاحبه و مشاهده استفاده شده است. این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی-تطبیقی انجام شده و ابزارهای گردآوری داده ها، کتابخانه ای (اسنادی) و میدانی (پیمایشی) است. نگاره ها شامل عوامل طبیعی و موجودات مانند گل و گیاه، حیوانات و حشرات، اجزای بدن انسان و ساخته های دست بشر شامل ابزار کشاورزی و قالی بافی، خوراکی، زیورآلات، وسایل تفریح و حمل و نقل، بناها، داغ و نشانه های جای گذاشته بر بدن حیوان می باشد. نگاره های نمد، مستقیما بر قالی تاثیر گذاشته است که یکی از این نقوش، نقش قوچ است که نماد قوه مردانگی، قوه مولد مذکر و نیروی محافظ است؛ و با خورشید و آسمان به مفهوم تجدید انرژی خورشیدی و نماد چادرنشینی است.