کانی شناسی و زمین شیمی رس بنتونیتی وابسته به ایگنیمبریت در تشتاب، جنوب خاور خور و بیابانک، استان اصفهان

ذخیره رس بنتونیتی تشتاب در فاصله 25 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان خور و بیابانک، در استان اصفهان واقع است. این ذخیره نتیجه دگرسانی ایگنیمبریت ها به سن ائوسن زیرین است. بررسی های کانی شناسی نشان می دهند که مونت موریلونیت، ساپونیت، کوارتز، نانترونیت، بیدلیت، میکروکلین، آنورتیت، ایلیت، آلبیت، و کلسیت فازهای کانیایی اصلی در این ذخیره هستند که در مقادیر کمتر با کانی هایی نظیر ورمیکولیت، سانیدین، کلریت، اورتوکلاز، اکتینولیت، و دولومیت همراهی می شوند. بررسی های بیشتر آشکار نمودند که نمونه های مورد مطالعه در رده اسمکتیت های دوهشت وجهی طبقه بندی می شوند و ترکیب کانی شناسی آنها در گستره بیدلیت- مونت موریلونیت- نانترونیت قرار می گیرند. بر اساس بررسی های زمین شیمیایی، فرایند تبدیل ایگنیمبریت ها به رس های بنتونیتی با غنی شدگی Mg، شستشو-تثبیت Si، Ca، Mn، Cr، Ba، Co، Cs، Rb، Ta، U، Zn، Cu، و Ni و تهی شدگی Al، Fe، K، Ti، P، Na، Hf، Nb، Sr، Th، V، Zr، Y، و REEs همراه بوده است. با توجه به نتایج بدست آمده، به نظر می رسد که توسعه ذخیره رس بنتونیتی در تشتاب در کنترل فرآیندهای زمین ساختی بوده است. اختلاف در میزان شدت دگرسانی مواد دستگاه، شیمی محلول های دگرسان کننده، جذب سطحی، ترکیب در ساختار بلوری، دسترسی به لیگاندهای کمپلکس ساز، و تفاوت در میزان پایداری کانی های اولیه در برابر دگرسانی شش عامل کلیدی کنترل کننده تحرک، توزیع، و تمرکز عناصر در ذخیره رس بنتونیتی منطقه تشتاب هستند.