نقد پژوهش های تجربی و پوزیتیویستی در علوم اجتماعی، با تکیه بر آراء تئودور آدورنو

پژوهشگران تجربه گرا از آغاز قرن نوزدهم مبنای علم و به تبع آن معنای آن را دگرگون ساختند. اگر پیش از آن، شعاع دایره معرفت، تمامی علوم و دانش های بشری اعم از عقلانی، وحیانی، حسی و... را به رسمیت می شناخت، پس از عصر روشنگری و تفسیر تجربی و حسی تجربه گرایان و پوزیتیویست های متقدم و منطقی از علم، طول این شعاع روز به روز کاسته می شد تا بدانجایی که «حس»، تنها مرجع معتبر برای به محک آزمون کشاندن صدق و کذب یک گزاره و در نتیجه علمی و غیرعلمی بودن آن شناخته شد.
پژوهشگران تجربه گرا پس از تعیین تعریفی معرفت شناسانه و مشخص از علم، منطقی روش شناختی و طبعا تجربه گرایانه برای آن پی ریخته و علاوه بر علوم طبیعی، سعی در تعمیم و بسط آن به حوزه علوم اجتماعی نیز کردند. این مقاله در ابتدا به شکلی موجز به تبیین مفهوم تجربه گرایی و پوزیتیویسم و سیر تکوین و تکامل و تعمیم آن به علوم اجتماعی پرداخته و پس از آن به تحلیل و بررسی نقدهای تئودور آدورنو (به عنوان یکی از اعضای اصلی مکتب فرانکفورت) به این مکتب و همچنین پوزیتیویست های منطقی و عقل گرایان انتقادی می پردازد و در نهایت چرایی ناشایستگی و نابایستگی تعمیم مطلق منطق روش شناختی حاکم بر پژوهش های تجربی و پوزیتیویستی را به حوزه علوم اجتماعی از منظر وی تبیین می کند.