بررسی نقش واسط سوگیری روانشناختی در رابطه بین ابعاد فرهنگ ملی و رفتارهای غیرعقلایی

سوگیری ها و رفتارهای غیرعقلایی افراد می تواند در ارزش های جمعی یا فرهنگ غالب جامعه ریشه داشته باشد. بروز چنین رفتارهایی از سوی سرمایه گذاران و در فرآیند تصمیم گیری در بازار سهام، موجب ناکارآیی بازار سرمایه شود. در این راستا پژوهش حاضر دو بعد آینده نگری و اجتناب از عدم اطمینان از ابعاد فرهنگ ملی بر پایه مطالعات پیشین انتخاب شد. سوگیری-های شناختی در قالب پنج مولفه؛ اعتماد بیش از حد، خوداسنادی، محافظه کاری، ابهام گریزی و رویدادهای اخیر به عنوان متغیر واسط و همچنین رفتار غیرعقلایی شامل ابعاد چهارگانه؛ توده واری، قماربازی، قانون اعداد کوچک و سوگیری خانگی به عنوان متغیر تابع تعیین گردیدند. نمونه مطالعه حاضر 424 نفر سرمایه گذاران حقیقی بورس اوراق بهادار تشکیل داد. برای جمع آوری داده ها پرسشنامه در مقیاس 5 امتیازی لیکرت استفاده شد. پایایی و روایی آن به ترتیب با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، روایی محتوا و سازه به روش تحلیل عاملی تائیدی مورد تائید قرار گرفت. جهت برازش مدل و آزمون فرضیه ها از نرم افزار آموس و اس پی-اس اس استفاده شد. یافته های حاصل از تحلیل داده ها نشان داد، آینده نگری با سوگیری های شناختی (معنی داری 126/2) و رفتارهای غیرعقلایی (448/3) رابطه معنی داری داشته ولی اجتناب از عدم اطمینان با سوگیری های شناختی (87/0-) و رفتارهای غیرعقلایی (از طریق سوگیری های شناختی با معنی داری 127/2) رابطه معنی داری ندارد.