بررسی تاثیر شدت چرای دام بر برخی مشخصه های پوشش گیاهی و فیزیکوشیمیایی خاک (مطالعه موردی: مراتع سامان روستای کلش، استان اردبیل)

به منظور بررسی اثر گرادیان چرا در میزان تخریب مرتع، اثر سه شدت چرایی (سبک، متوسط و سنگین) بر ویژگی های پوشش گیاهی و فیزیکوشیمیایی خاک در مراتع روستای کلش شهرستان پارس آباد در استان اردبیل ارزیابی شد. در هر شدت چرایی، سه ترانسکت، و در هر ترانسکت 10 پلات یک مترمربعی برداشت شد. در هر پلات ویژگی های ترکیب و تراکم گونه ای، درصد تاج پوشش هر یک از گونه ها، لاشبرگ، خاک لخت و سنگ و سنگریزه ثبت شد. نمونه برداری خاک از عمق 0 تا 30 سانتی متری، در پلات های اول، پنجم و دهم هر ترانسکت برداشت و بعنوان یک نمونه در نظر گرفته شد. اندازه گیری ویژگی های خاک شامل اسیدیته، هدایت الکتریکی، منیزیم، کلسیم، پتاسیم، آهک، فسفر، کربن آلی، ماده آلی، میانگین قطر وزنی خاکدانه ها و درصد ذرات شن، سیلت و رس انجام شد. برای بررسی اثر شدت چرا بر کلیه ویژگی های اندازه گیری شده از آزمون تجزیه واریانس و از آزمون دانکن برای مقایسه میانگین ها و گروه بندی آنها استفاده شد. نتایج نشان داد با افزایش شدت چرا، درصد تولید (05/0>P) و تراکم (01/0>P) کاهش، و میزان خاک لخت (01/0>P) افزایش یافته است. گونه های خوشخوراک Trigonella monspeliaca L. دارای بیشترین درصد پوشش (67/28) در چرای سبک و بیشترین تراکم (57/113) در چرای متوسط بود و به تدریج با افزایش شدت چرا از درصد گونه های خوشخوراک کاسته و به درصد گونه های کلاس II و III افزوده شد. نتایج نشان داد که با افزایش شدت چرا از مقدار رس، منیزیم، اسیدیته و میانگین قطر وزنی خاکدانه کاسته شده است (01/0>P)، ولی بر مقدار کربن آلی، ماده آلی، هدایت الکتریکی، پتاسیم، فسفر، کلسیم، آهک، سیلت و شن افزوده شده است (01/0>P). بر اساس نتایج این تحقیق چارچوب گرادیان چرایی مناسب ارزیابی تخریب مراتع مغان می باشد. همچنین به منظور مدیریت اصولی مراتع مغان چرای متوسط توصیه می گردد.