جامعه شناسی رمان معاصر فارسی

جامعه شناسی ادبیات، یکی از شیوه های جدید و کارآمد نقد متون ادبی است و امروزه، در تحلیل انواع ادبی نوین، به خصوص رمان فارسی معاصر کاربرد فراوان دارد.
نقد و تحلیل رمان های معاصر فارسی و بررسی ساختارهای تاریخی، سیاسی، اجتماعی جامعه ایرانی از خلال این آثار، هدف مقاله حاضر بوده است. یافته های این تحقیق، حکایت از آن دارد که: رمان کامل ترین نوعی است که می تواند به مطالعات جامعه شناختی نوین، پاسخ مثبت دهد.
از دریچه مطالعه رمان فارسی، به خوبی می توان ساختارهای جامعه ایرانی را تبیین کرد.
هر قدر از ساختار ساده جامعه ایرانی در عصر مشروطه – که عصر پیدایش نخستین رمان های فارسی نیز هست – فاصله می گیریم و به سمت جامعه پیچیده تر و مشکل دارتر معاصر پیش می آییم ساختار رمان فارسی نیز پیچیده تر می شود و موضوعات اجتماعی، تنوع و پیچیدگی بیش تری می یابند.
موضوعات و مقولاتی که در رمان های فارسی، مد نظر نویسندگان قرارگرفته است از کلی-گرایی به سمت جزیی گرایی سیر می کند. این نکته، از یک سو، حکایت از به فردیت رسیدن انسان معاصر ایرانی دارد که با تمام وجود، در رمان جدید حضور یافته است و از سوی دیگر، بیان گر فاصله گرفتن ساختار های جامعه، از حالت ساده، ابتدایی و حماسی قدیم، به سمت ساختارهای پیچیده و مدرن است.