تغییرات جمعیت و پراکنش فضایی تریپس گندم (Haplothrips tritici) در مزارع گندم شهرستان ایوان (استان ایلام)

تریپس گندم (Thysanoptera: Phlaeothripidae) Haplothrips tritici (Kurdjumov) یکی از آفات مهم در مزارع گندم استان ایلام می باشد. به منظور بررسی تغییرات جمعیت و پراکنش فضایی تریپس گندم در مزارع گندم شهرستان ایوان از فروردین تا آخر خرداد ماه سال 1395، نمونه برداری ها به صورت هفتگی طی مراحل مختلف رشدی گندم انجام گرفت. با استفاده از شاخص های تیلور و آیوائو، پراکنش فضایی مراحل بالغ و نابالغ تریپس گندم برآورد و تغییرات جمعیت آن نیز مشخص شد. اوج جمعیت در مزارع گندم آبی و دیم اواخر اردیبهشت ماه مشاهده شد. بر اساس مقادیر ضرایب تبیین و F، در مزارع گندم آبی مدل آیوائو برای برآورد پراکنش فضایی تریپس گندم مناسب تر از مدل تیلور ارزیابی شد، لذا بر اساس این مدل پراکنش حشرات کامل به صورت تصادفی اما مراحل نابالغ و مجموع مراحل بالغ و نابالغ به صورت تجمعی بود. با وجود این، در مزارع گندم دیم مدل تیلور برای برآورد پراکنش فضایی تریپس گندم مناسب تر از مدل آیوائو بود و بر اساس این مدل، پراکنش مراحل بالغ و نابالغ این گونه به صورت تجمعی بود، اما الگوی توزیع فضایی مجموع مراحل بالغ و نابالغ به صورت تصادفی به دست آمد.