تحلیل نقش گردشگری درتوسعه پایدار منطقه ای و رتبه بندی عوامل تاثیرگذار آن براساس مدل F،ANP)مطالعه موردی: شهرستان مراغه)

گردشگری یک عامل مهم در استقرار منابع گوناگون و توسعه مناطق کمتر توسعه یافته به-شمار می رود. با بهره گیری حساب شده از توسعه گردشگری، می توان زمینه توسعه اقتصادی، اجتماعی فرهنگی و محیط زیستی بسیاری از مناطق محروم را فراهم آورد. در این پژوهش، هدف این است که نخست نقش گردشگری در توسعه منطقه ای شهرستان مراغه بررسی گردد؛ سپس عوامل تاثیرگذار گردشگری در منطقه اولویت بندی شود. همچنین راهکارهایی برای توسعه پایدار گردشگری ارائه شود تا ضمن افزایش منافع حاصل از آن، بتوان تاثیرات منفی آن را به حداقل کاهش داد.
این پژوهش با توجه به نوع هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی تحلیلی و همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل کارشناسان، متخصصان (اساتید دانشگاهی رشته های مربوط)مسئولین سازمان ها و ادارات و مردم محلی شهرستان مراغه، با جامعه آماری 15000 نفر و تعداد نمونه 400 نفر است. روش گردآوری داده ها و اطلاعات در این پژوهش، روش کتابخانه ای و میدانی (پرسش‏نامه) است. برای تجزیه وتحلیل داده ها و آزمون فرضیات پژوهش از تحلیل رگرسیون خطی ساده، آزمون t و مدل F،ANP استفاده شده است.
یافته ها/ نتایج پژوهش حاکی از این است که ضریب تعیین بین متغیر مستقل (توسعه گردشگری) متغیر وابسته (توسعه اقتصادی) برابر 13/0 است. به عبارت دیگر، توسعه گردشگری 13درصد تغییرات متغیر وابسته را توجیه می کند. همچنین در بعد اجتماعی و فرهنگی نیز توسعه گردشگری 31 درصد تغییرات ایجادشده در متغیر وابسته را پیش بینی (توجیه) و خطی بودن رابطه بین دو متغیر توسعه گردشگری و توسعه اجتماعی فرهنگی را تایید کرده و نشان می دهد توسعه گردشگری همانند بعد اقتصادی، در بهبود وضعیت اجتماعی و فرهنگی شهرستان نیز تاثیر داشته است. همچنین در بعد زیست محیطی نیز گردشگری در محل تاثیر گذاشته است. نتایج رتبه بندی عوامل تاثیرگذار نیز براساس ترکیب تحلیل عاملی (FA) و تحلیل شبکه ای (ANP) به ترتیب عبارت اند از: افزایش کیفیت محیط‏زیست، گسترش امکانات بهداشتی و خدمات رفاهی، افزایش حساسیت به محیط، افزایش درآمد.
نتایج به دست آمده از تحلیل آماری رگرسیون خطی و آزمون t نشان داد بین توسعه گردشگری و توسعه اجتماعی فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی منطقه رابطه معناداری وجود دارد.