انگیزه ها و پیامدهای سفر زیارتی بلندپایگان سیاسی قاجار به عتبات و حج

تامل و تحلیل انگیزه و بازخوردهای سفر زیارتی از اهداف این پژوهش به شمار می رود. این نوشتار به روش توصیفی و تحلیلی این پرسش را طرح نموده که مهم ترین انگیزه ها و پیامدهای سفر زیارتی رجال سیاسی ایران در دوره قاجاریه، اماکن مقدسه زیارتی در عراق عرب و حجاز چه بوده است؟ فرضیه پژوهش بر این مبناست که مقام های عالی رتبه سیاسی قاجار با انگیزه و اهداف متنوعی همچون؛ معنویت گرایی، انجام ماموریت مذهبی، گذراندن دوره تبعید، گشت وگذار و مشاهده عینی اوضاع ایران و اصلاحات کشورهای همسایه به سفر زیارتی می رفته اند. یافته های پژوهش نشان می دهد که پاره ای از مهم ترین پیامدها عبارت بوده اند از: تاثیر آشتی جویانه و خشونت گریزانه سفرهای زیارتی بر روابط ایران و عثمانی و فراهم شدن تمهیداتی برای گفت وگو های غیررسمی، افزایش آگاهی های عینی سیاست گذار پیکانه قاجار، درک ضرورت و مزایای اصلاحات با اثرپذیری از جریان نوخواهی در روسیه و عثمانی، غنای تاریخ نگاری با رشد سفرنامه های زیارتی رجال سیاسی و نمایش و القا قدرت سیاسی – فرهنگی ایران در اماکن زیارتی.