فلزکاری غرب ایران در قرن هفتم ه.ق.؛ کشف و شناسایی مکتبی جدید در تاریخ فلزکاری ایرانی اسلامی

نویسنده:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
تاکنون تصویر روشنی از وضع فلزکاری ایران پس از هجوم مغول ترسیم نشده است. اغلب تصور می شود که عموم فلزکاران ایرانی، مخصوصا فلزکاران خراسانی، بر اثر این واقعه ی ویرانگر متفرق شده و در کارگاه های جزیره و شام به فعالیت خود ادامه داده اند. با وجود این، شواهد و آثاری موجود است که نشان از ادامه ی فعالیت فلزکاران ایرانی سده ی هفتم ه.ق.، به ویژه در کارگاه های غرب ایران دارد. از این رو، هدف این مقاله، ضمن ارائه و بررسی بخشی از این مدارک، شناسایی و تبیین ویژگی های مکتب فلزکاری نوظهوری در غرب ایران در سده ی هفتم ه.ق. است؛ مشخصا پس از هجوم مغول و قبل از تاسیس حکومت ایلخانی. در این جا، به منظور تحقق این هدف، آثار و مدارک موجود به دو دسته آثار به دست آمده از نواحی غربی ایران، مهم تر از همه یافته های گنجینه ی بوزینجرد، و آثار قابل انتساب به این نواحی تقسیم و با استفاده از روش تحقیق توصیفی -تحلیلی بررسی شده است. تحلیل سبک شناختی نمونه های موجود، نشان می دهد که در تزیین آثار فلزی تولید شده در کارگاه های غرب ایران نوعی سبک جدید ایجاد شده است که خود را بیش از هر چیزی در ترسیم و نحوه ی اجرای نقوش گیاهی، به ویژه اسلیمی ها نشان می دهد؛ علاوه بر اسلیمی های قاعده مند با برگ های لوزی شکل و پیچک های ماشینی و صنعتی، که خاص این سبک است، کاربرد نقوش هندسی برگرفته از تزیینات معماری نیز از دیگر ویژگی های این مکتب نوظهور به شمار می رود. از دیگر ویژگی های مهم آثاری که ذیل سبک موسوم به «سبک فلزکاری غرب ایران» می توان برشمرد، کاربرد طراحی جدیدی در ترسیم صحنه ها و پیکره های انسانی به ویژه پیکره ی شادنوشان و رامشگران است. هرچند این نوع شمایل نگاری در آغاز، متاثر از نقوش سفالینه های مرکز و غرب ایران است، در آثار بعدی این قرن سمت وسوی دیگری به خود گرفته و از شیوه ی نقاشی سفالینه ها دور شده است. حتی در آثار نیمه ی دوم قرن هفتم، احتمالا به منظور تسریع در تولید و تزیین آثار، نوعی پیکره های قاعده مند و کلیشه وار به صورت تکراری در سطوح برنجینه ها و مفرغینه های غرب ایران به کار رفته است.
زبان:
فارسی
صفحات:
179 تا 189
لینک کوتاه:
magiran.com/p1781209 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!