واکاوی اسلام گرایی رادیکال در آسیای مرکزی، قفقاز و سیاست خارجی ایران

آسیای مرکزی و قفقاز مهد فرهنگ های بزرگ بشری و گذرگاه اروپا به آسیا و به عکس بوده و مورخان، این منطقه را مرز میان تمدن اسلام و تمدنهای دیگر دانسته اند. در دوره اتحاد جماهیر شوروی، ملت های منطقه با سلاح هویت بخش و موثر دین اسلام در برابر سیاست های اسلام ستیزی ایستادند و پس از فروپاشی شوروی نیز این منطقه توانست بار دیگر خود را در پازل دنیای اسلام تعریف کند. با این حال هویت اسلامی در آسیای مرکزی در چند دهه اخیر به طرف رادیکالیزه شدن پیش می رود، تا جایی که اکثر احزابی که داعیه اسلام گرایی در منطقه دارند به نوعی درصدد تقویت بنیادگرایی اسلامی و رادیکالیزه شدن اسلام در منطقه هستند. از ای نرو یکی از مباحث عمده سیاسی- امنیتی در آسیای مرکزی و قفقاز، پاگیری اسلا مگرایی رادیکال بوده که بسیاری از پژوهشگران را به تحقیق درباره این مسیله واداشته است. تحلیل های گوناگونی در این مورد با تاکید بر عوامل درونی و بیرونی ارایه شده و در این میان، گاهی نقش جمهوری اسلامی ایران و سیاست های خارجی آن نیز مورد اشاره قرار گرفته است. در این مقاله علل و زمینه های رشد اسلام گرایی رادیکال در این منطقه بررسی و نشان داده شده که سیاست خارجی ایران هرگز در راستای رشد اسلام گرایی رادیکال نبوده است.