عوامل موثر بر تصمیم گیری اخلاقی حسابرسان داخلی

حسابرسی داخلی در تدوین روش های کنترل داخلی اعم از مالی و غیرمالی، استقرار سیستم کنترل داخلی، بررسی و ارزیابی سیستم کنترل داخلی، ارائه پیشنهادهای سازنده برای بهبود این سیستم و ارزیابی اثربخشی و کارایی استفاده از منابع بنگاه، نقشی اساسی و کلیدی دارد. لذا بررسی فرآیند تصمیم گیری حسابرسان داخلی و علی الخصوص اتخاذ تصمیمات اخلاقی توسط آنان، باتوجه به آثار گسترده ای که بر سازمان و مدیریت آن خواهد داشت، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. لذا با توجه به اهمیت موضوع و لزوم توجه به تصمیم‏گیری های اخلاقی حسابرسان داخلی، پژوهش حاضر، به صورت تجربی، عوامل موثر بر تصمیم‏گیری های اخلاقی توسط حسابرسان داخلی را مورد مطالعه قرار داده است.
جامعه آماری پژوهش، تمامی حسابرسان داخلی کشور می‏باشند که با توجه به میزان دسترسی به این افراد، 300 نفر از حسابرسان داخلی شناسایی گردید که از این افراد نیز 220 نفر به پرسش‏نامه های ارسالی پاسخ نداند. بنابراین، نمونه نهایی پژوهش، شامل 80 نفر از حسابرسان داخلی می‏باشد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از توزیع پرسش‏نامه ها بین اعضای نمونه پژوهش، از تحلیل رگرسیون باینری- لجستیک در نرم‏افزار Eviews استفاده شده است.
یافته های پژوهش حاکی از آن است که، سن حسابرس داخلی، عضویت حسابرس داخلی در جامعه حسابداران رسمی ایران، جنسیت حسابرس داخلی، میزان اخلاقی بودن محیط فعالیت حسابرس داخلی (محیط اخلاقی) و فرهنگ سازمانی که حوزه فعالیت حسابرس داخلی است، می‏توانند به لحاظ تجربی، تصمیم‏گیری اخلاقی حسابرسان داخلی را تحت تاثیر قرار دهند. همچنین، نتایج نشان داد، آن دسته از حسابرس‏های داخلی که میزان عاقبت اندیشی در آن‏ها بیش‏تر است و به هنگام تصمیم‏گیری به پیامدهای آتی ناشی از اتخاذ تصمیم‏های خود توجه می‏کنند، افراد اخلاق‏مدارتری هستند و این‏که، هر چه حسابرسان داخلی در انجام وظایف خود از آزادی عمل بیش‏تر (محدودیت کم‏تری) برخوردار باشند، احساس پشیمانی مورد انتظار بیش‏تری خواهند داشت و بدین ترتیب در تصمیم‏گیری های خود به موازین اخلاقی، بیش‏تر توجه خواهند نمود. همچنین، در بررسی الگوی رفتاری حسابرسان داخلی، نتایج نشان داد، حسابرسان داخلی با ویژگی شخصیت متفکر هدفمند، به مسائل اخلاقی، توجه بیش‏تری دارند.