پر شدن دانه و ترکیب برخی اسیدهای چرب روغن کلزا (Brassica napus L.) با کاربرد کودهای زیستی و قطع آبیاری

تاثیر قطع آبیاری، کودهای زیستی بر مولفه های پر شدن دانه، محتوای کلروفیل و ترکیب برخی اسیدهای چرب روغن کلزا رقم جاکومو، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل با سه تکرار در سال زراعی 95-1394 ارزیابی گردید. فاکتورهای مورد بررسی شامل آبیاری در سه سطح، آبیاری کامل یا شاهد، قطع آبیاری در 50 درصد مرحله گلدهی و تشکیل خورجین، قطع آبیاری در 50 درصد مرحله تشکیل دانه و کاربرد کودهای زیستی در چهار سطح، عدم تلقیح بذر با باکتری، تلقیح با نیتروباکتر، سودوموناس و آزوسپیریلوم بودند. نتایج نشان داد با اعمال محدودیت آبی، عملکرد، تعداد دانه در خورجین، تعداد خورجین در بوته، سرعت و طول دوره پر شدن دانه، اسید اولئیک، اسید لینولنیک و رنگدانه های فتوسنتزی کاهش ولی میزان اسید چرب اروسیک و پالمتیک افزایش یافت. مقایسه میانگین ها نشان داد بالاترین عملکرد (62/1 تن در هکتار)، تعداد دانه در خورجین (66/30)، تعداد خورجین در بوته (76)، طول دوره پر شدن دانه (42/54 روز)، کلروفیل a (33/23 میلی گرم در گرم وزن تر)، کلروفیل کل (83/29 میلی گرم در گرم وزن تر)، اسید اولئیک (24/69 درصد) و اسید لینولنیک (54/11 درصد) در حالت تلقیح با آزوسپیریلوم و آبیاری کامل به دست آمد. بیش ترین میزان اسید اروسیک (89/2 درصد) و اسید پالمتیک (56/4 درصد) در عدم تلقیح و قطع آبیاری در مرحله تشکیل دانه مشاهده گردید. همچنین قطع آبیاری در مرحله گلدهی و تشکیل خورجین و مرحله تشکیل دانه به ترتیب عملکرد دانه را 46 و 4/40 درصد کاهش داد و استفاده از باکتری های محرک رشد آزوسپیریلوم، سودوموناس و نیتروباکتر در مرحله گلدهی و تشکیل خورجین به ترتیب 7/53، 2/9 و 4/44 درصد و در مرحله تشکیل دانه به ترتیب 5/65، 31 و 2/17 درصد باعث افزایش عملکرد گردیدند. براساس نتایج، به نظرمی رسد کاربرد آزوسپیریلوم در شرایط آبیاری کامل و محدودیت آبی می تواند به عنوان بهترین تیمار برای سودمندی تولید کلزا پیشنهاد گردد.